Τα στοιχεία για την ανάπτυξη φυκών και οι κλιματικές προσομοιώσεις αποκαλύπτουν ότι η Αρκτική είχε εποχιακό πάγο, όχι μόνιμη παγοκρηπίδα, για μεγάλο μέρος των τελευταίων 750.000 ετών. Αυτές οι γνώσεις αμφισβητούν μακροχρόνιες θεωρίες.
Η εύρεση εποχιακού θαλάσσιου πάγου
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι ερευνητές συζητούν εάν μια παχιά, συνεχής στρώση πάγου κάλυπτε κάποτε ολόκληρο τον Αρκτικό Ωκεανό κατά τη διάρκεια των πιο ακραίων παγετώνων. Ωστόσο, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science Advances αμφισβητεί αυτή τη θεωρία, μη βρίσκοντας υποστηρικτικά στοιχεία για μια τεράστια παγοκρηπίδα πάχους περίπου 1 χιλιομέτρου.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο Αρκτικός Ωκεανός καλυπτόταν από εποχιακό θαλάσσιο πάγο, κάτι που θα επέτρεπε την ύπαρξη κομματιών ανοιχτού νερού και συνθηκών ικανών να διατηρήσουν τη ζωή, ακόμη και κατά τις πιο ψυχρές περιόδους των τελευταίων 750.000 ετών.
Ενδείξεις για την Αρκτική
Αυτή η ανακάλυψη παρέχει σημαντικές ενδείξεις για το πώς η Αρκτική έχει ανταποκριθεί προηγουμένως στην κλιματική αλλαγή και προσφέρει πολύτιμο πλαίσιο για την πρόβλεψη μελλοντικών αλλαγών στην περιοχή.
Η έρευνα, που διεξήχθη στο πλαίσιο του έργου Into the Blue – i2B του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, επικεντρώθηκε σε πυρήνες ιζημάτων που ανακτήθηκαν από τον πυθμένα της θάλασσας στις κεντρικές Σκανδιναβικές Θάλασσες και στο Οροπέδιο Yermak, που βρίσκεται βόρεια του Σβάλμπαρντ. Αυτά τα ιζήματα περιέχουν μικροσκοπικά χημικά ίχνη που άφησαν πίσω τους αρχαία φύκια που κάποτε κατοικούσαν στον ωκεανό. Ορισμένα είδη φυκιών ευδοκιμούν μόνο σε ανοιχτά νερά, ενώ άλλα είναι προσαρμοσμένα να ζουν κάτω από εποχιακό θαλάσσιο πάγο που λιώνει και ανασχηματίζεται ετησίως.
Ένα κρίσιμο στοιχείο ήταν η παρουσία ενός μορίου που ονομάζεται IP25, το οποίο παράγεται από φύκια που ζουν σε εποχιακό θαλάσσιο πάγο. Η συνεπής ανίχνευσή του στα στρώματα ιζημάτων υποδηλώνει ότι η Αρκτική βίωσε επαναλαμβανόμενους κύκλους θαλάσσιου πάγου, αντί να σφραγίζεται μόνιμα από ένα συμπαγές κάλυμμα πάγου.
Θαλάσσιοι πάγοι και πετρώματα πάγου στην Αρκτική Θάλασσα
Για να διερευνήσουν περαιτέρω τα γεωλογικά στοιχεία, οι ερευνητές πραγματοποίησαν προσομοιώσεις χρησιμοποιώντας το Μοντέλο Συστήματος Γης AWI, ένα κλιματικό μοντέλο υψηλής ανάλυσης. Εστίασαν σε δύο από τις πιο ψυχρές περιόδους στην πρόσφατη ιστορία της Γης: το Τελευταίο Μέγιστο Παγετώνα πριν από περίπου 21.000 χρόνια και μια άλλη σημαντική παγετωνική περίοδο πριν από περίπου 140.000 χρόνια, όταν εκτεταμένα στρώματα πάγου κάλυπταν μεγάλο μέρος της Αρκτικής.
«Τα μοντέλα υποστηρίζουν αυτό που βρήκαμε στα ιζήματα», δήλωσε ο Knies. «Ακόμα και κατά τη διάρκεια αυτών των ακραίων παγετώνων, το ζεστό νερό του Ατλαντικού συνέχιζε να ρέει στην πύλη της Αρκτικής. Αυτό βοήθησε να μην παγώσουν εντελώς ορισμένα μέρη του ωκεανού».
Οι προσομοιώσεις αποκάλυψαν επίσης ότι η κάλυψη πάγου δεν ήταν σταθερή. Αντίθετα, ποίκιλλε ανάλογα με τις εποχές, δημιουργώντας περιοχές χωρίς πάγο όπου το ηλιακό φως μπορούσε να διεισδύσει στην επιφάνεια του ωκεανού και να υποστηρίξει τη θαλάσσια ζωή. Αυτά τα ευρήματα αναδιαμορφώνουν την κατανόησή μας για τα ιστορικά αρκτικά περιβάλλοντα και έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην πρόβλεψη των μελλοντικών κλιματικών τάσεων. Μαθαίνοντας πώς ο θαλάσσιος πάγος και τα ωκεάνια ρεύματα αντέδρασαν σε παρελθοντικές κλιματικές ακραίες συνθήκες, οι επιστήμονες μπορούν να βελτιώσουν την ακρίβεια των μοντέλων που προβλέπουν μελλοντικές αλλαγές σε έναν κόσμο που θερμαίνεται.
Οι γεωλογικές διαμορφώσεις
Μερικοί επιστήμονες έχουν υποστηρίξει ότι τα χαρακτηριστικά στον αρκτικό πυθμένα υποδηλώνουν ότι μια τεράστια, προσγειωμένη υφαλοκρηπίδα πάγου κάποτε κάλυπτε ολόκληρο τον ωκεανό. Αλλά αυτή η νέα μελέτη προσφέρει μια άλλη εξήγηση.
«Μπορεί να υπήρχαν βραχύβιες υφαλοκρηπίδες πάγου σε ορισμένα μέρη της Αρκτικής κατά τη διάρκεια ιδιαίτερα σοβαρών ψυχρών φάσεων», δήλωσε ο Knies. «Αλλά δεν βλέπουμε κανένα σημάδι μιας ενιαίας, τεράστιας υφαλοκρηπίδας πάγου που να κάλυπτε τα πάντα για χιλιάδες χρόνια».
Μια πιθανή εξαίρεση θα μπορούσε να είχε συμβεί πριν από περίπου 650.000 χρόνια, όταν η βιολογική δραστηριότητα στο αρχείο ιζημάτων μειώθηκε απότομα. Αλλά ακόμα και τότε, τα στοιχεία δείχνουν ένα προσωρινό γεγονός, όχι ένα μακροχρόνιο παγωμένο κάλυμμα πάνω από την Αρκτική.
Κατανόηση του μέλλοντος της Αρκτικής
Η μελέτη ρίχνει νέο φως στο πώς έχει συμπεριφερθεί η Αρκτική υπό ακραίες συνθήκες στο παρελθόν. Αυτό έχει σημασία επειδή η Αρκτική αλλάζει ραγδαία σήμερα. Γνωρίζοντας πώς ο θαλάσσιος πάγος και η κυκλοφορία των ωκεανών ανταποκρίθηκαν στις κλιματικές αλλαγές του παρελθόντος, οι επιστήμονες μπορούν να κατανοήσουν τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον.
www.worldenergynews.gr
