Ενώ με μια πρώτη ματιά, ο ποταμός ρέει ήρεμα, πίσω από τις σιωπηλά περιστρεφόμενες τουρμπίνες στις βορειοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει ένας ανεμοστρόβιλος αποφάσεων που θα μπορούσαν να ταράξουν τα σύνορα, τα οικοσυστήματα και τις ιστορικές ενεργειακές συμφωνίες.
Ο αμερικανικός ενεργειακός αγώνας
Το νερό του ποταμού Κολούμπια τροφοδοτεί εδώ και καιρό κάτι περισσότερο από απλές τουρμπίνες: κινεί επίσης οικονομίες, στηρίζει καλλιέργειες και πόλεις. Αλλά τώρα, στον 21ο αιώνα, αυτή η αρχαία πηγή καθαρής ενέργειας βρίσκεται στο επίκεντρο μιας νέας διαμάχης. Και αυτή τη φορά, αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο τα μεγαβάτ: είναι η εμπιστοσύνη μεταξύ γειτόνων.
Έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα σύστημα που παράγει το 40% της υδροηλεκτρικής ενέργειας των ΗΠΑ. Προσθέτουμε σε αυτό μια ετήσια ροή 42 εκατομμυρίων τόνων φορτίου που πλέει στα νερά του και περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για άρδευση καλλιεργειών. Ναι, αυτή είναι η δύναμη του ποταμού Κολούμπια, ενός από τα πιο ελεγχόμενα, φραγμένα και αμφισβητούμενα ποτάμια στη Βόρεια Αμερική.
Και από το 1964, μια συνθήκη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά ρυθμίζει τον τρόπο με τον οποίο οι δύο χώρες μοιράζονται τους πόρους του ποταμού. Αυτές αφορούν την ενέργεια, τον έλεγχος πλημμυρών, παρέχει νερό για άρδευση, αλλά και έναν σημαντικό βιότοπο για τα ψάρια.
Εντάσεις στις δυο πλευρές των συνόρων
Ένα σύμφωνο που λειτούργησε καλά, μέχρι που άρχισε να γερνάει... Τα τελευταία χρόνια, με τη ζήτηση για καθαρή ενέργεια να αυξάνεται εκρηκτικά και το κλίμα να γίνεται ολοένα και πιο απρόβλεπτο, κατέστη σαφές ότι η συμφωνία χρειαζόταν ενημέρωση. Και έτσι έγινε. Τουλάχιστον εν μέρει.
Πολύ πρόσφατα, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς ανακοίνωσαν μια προκαταρκτική συμφωνία για την ανανέωση της Συνθήκης για τον ποταμό Κολούμπια (της υφιστάμενης συνθήκης τους). Η ανακοίνωση, που έγινε από τον Τζο Μπάιντεν μαζί με τον Τζάστιν Τριντό, φάνηκε σαν μια ισχυρή διπλωματική χειρονομία. Αλλά η απλή δημοσιοποίηση των λεπτομερειών από μόνη της σήμανε συναγερμό στην Οτάβα και μεταξύ των περιβαλλοντικών ακτιβιστών (άλλωστε, η καρδιά της ενέργειας στην Αμερική δεν βρίσκεται μόνο στις ΗΠΑ).
Η τρέχουσα πρόταση μειώνει την ενέργεια που μεταφέρουν οι ΗΠΑ στον Καναδά κατά 37% και αυτή η μείωση θα φτάσει το 50% έως το 2033. Σε αντάλλαγμα, οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να μπορούν να χρησιμοποιούν τις καναδικές δεξαμενές ως ρυθμιστικά μέτρα για τις πλημμύρες. Όλα αυτά, φυσικά, με μια αντισταθμιστική πληρωμή: 37,6 εκατομμύρια δολάρια σε διάστημα δύο δεκαετιών.
Ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος του ποταμού;
Πέρα από αυτές τις αναταράξεις, αυτή η νέα συνθήκη έχει αναζωπυρώσει μια παλιά συζήτηση: ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος του ποταμού Κολούμπια; Ένας υπαίθριος σταθμός παραγωγής ενέργειας; Ένας ρυθμιστής πλημμυρών; Ένα φυσικό καταφύγιο; Ενώ οι πολιτικοί γιορτάζουν την ενεργειακή απόδοση, οι αυτόχθονες κοινότητες και οι περιβαλλοντικές ομάδες εγείρουν ένα διαφορετικό ζήτημα: αυτό του σολομού. Αυτό το είδος, το οποίο ήδη αντιμετώπιζε τεράστια εμπόδια (κυριολεκτικά, όπως φράγματα), τώρα βλέπει την επιβίωσή του να τίθεται για άλλη μια φορά σε δεύτερη μοίρα.
Η συμφωνία ανάμεσα στα άλλα, προβλέπει τη δημιουργία μιας κοινής επιτροπής, με εκπροσώπους των φυλών, για να συζητήσουν περιβαλλοντικά ζητήματα. Αλλά πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για μια δειλή χειρονομία δεδομένης της κλίμακας της επικείμενης οικολογικής κρίσης. «Είναι λίγο πολύ το ίδιο», λένε οι ακτιβιστές. Για αυτούς, η νέα συνθήκη διατηρεί το ήδη μη βιώσιμο status quo.
Αν υπάρχει ένα πράγμα που μας διδάσκει η ιστορία του ποταμού Κολούμπια, είναι ότι όλα μπορούν να αλλάξουν με μια πλημμύρα ή με το πάτημα ενός κουμπιού σε μια τουρμπίνα... Η πίεση για περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια είναι πραγματική. Οι ΗΠΑ θέλουν και χρειάζονται καθαρές πηγές για να τροφοδοτήσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, διακομιστές cloud και ολόκληρες πόλεις. Αλλά η προσαρμογή αυτού του παζλ νερού χωρίς να ακούγονται όλες οι φωνές διακινδυνεύει να δημιουργήσει ρωγμές εκεί που θα έπρεπε να υπάρχει ροή. Άλλωστε, το νερό δεν γνωρίζει σύνορα. Αλλά οι συνθήκες γνωρίζουν.
Και παρόλο που η νέα συμφωνία πρέπει ακόμη να εγκριθεί από τη Γερουσία των ΗΠΑ, είναι ήδη σαφές ότι αυτός ο ενεργειακός αγώνας, σε αντίθεση με ό,τι περίμεναν πολλοί, δεν είναι απλώς μια πράσινη νίκη. Είναι επίσης μια πηγή διπλωματικής έντασης. Ίσως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς μπορούν να καθίσουν ξανά για να σφυρηλατήσουν τη συμφωνία του αιώνα, όπως έκαναν πρόσφατα η Κίνα και η Ρωσία.
www.worldenergynews.gr
