Από τις Βρυξέλλες μέχρι την Ουάσινγκτον, ένα νέο κύμα ενθουσιασμού έχει εξαπλωθεί για τους λεγόμενους Μικρούς Προκατασκευασμένους Αντιδραστήρες (SMR) σαρώνει κύκλους πολιτικής, ομάδες προβληματισμού και νεοσύστατες επιχειρήσεις ενέργειας. Αυτές οι συμπαγείς, υποτιθέμενα plug-and-play πυρηνικές μονάδες επαινούνται ως η τέλεια λύση για την τροφοδοσία κέντρων δεδομένων, την τροφοδότηση της αυξανόμενης πείνας της τεχνητής νοημοσύνης και την υποστήριξη της ενεργειακής μας μετάβασης με καθαρή, σταθερή ηλεκτρική ενέργεια.
Η διαφήμιση των SMR
Οι SMR διατίθενται αυτή τη στιγμή στην αγορά σαν να είναι το iPhone της πυρηνικής ενέργειας: πιο έξυπνοι, μικρότεροι, φθηνότεροι, κλιμακώσιμοι. Μια θαυματουργή λύση για τα πάντα, από τα απομακρυσμένα δίκτυα έως την απαλλαγή από τον άνθρακα της βαριάς βιομηχανίας και τα πάρκα διακομιστών της τεχνητής νοημοσύνης. Χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ανακοινώσει φιλόδοξα σχέδια ανάπτυξης. Μεγάλοι κατασκευαστές, συμπεριλαμβανομένων των NuScale, Rolls-Royce SMR, GE Hitachi και TerraPower, έχουν ζωγραφίσει γυαλιστερά χρονοδιαγράμματα με λαμπερές υποσχέσεις.
Εκτός από τα ψιλά γράμματα που λένε μια διαφορετική ιστορία.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν λειτουργικά εμπορικά SMR πουθενά στον κόσμο. Ούτε ένα. Η NuScale, η πρωτοπόρος εταιρεία στις ΗΠΑ, ακύρωσε πρόσφατα το εμβληματικό της έργο στη Γιούτα, αφού το κόστος εκτοξεύτηκε σε πάνω από 9.000 δολάρια ανά κιλοβάτ και δεν βρέθηκαν επενδυτές. Ακόμα και ο διευθύνων σύμβουλός τους παραδέχτηκε ότι δεν θα γίνει καμία ανάπτυξη πριν από το 2030. Εν τω μεταξύ, το πολυδιαφημισμένο εργοστάσιο SMR της Rolls-Royce δεν έχει παράγει ακόμη ούτε ένα μπουλόνι χάλυβα.
Επομένως, στοιχηματίζουμε σε μια τεχνολογία που δεν υπάρχει ακόμη σε εμπορική κλίμακα, δεν θα φτάσει σε ουσιαστικούς αριθμούς πριν από τη δεκαετία του 2030 και θα απαιτούσε χιλιάδες μονάδες για να συμβάλει σημαντικά στην παγκόσμια ζήτηση ενέργειας. Αυτό δεν είναι στρατηγική. Αυτό είναι επιστημονική φαντασία.
Η μεγάλη πυρηνική ενέργεια δεν έχει εμπνεύσει ακριβώς εμπιστοσύνη
Ακόμα και τα μεγάλης κλίμακας έργα που οι SMR ισχυρίζονται ότι «βελτιώνουν» δυσκολεύονται. Πάρτε για παράδειγμα το Hinkley Point C του Ηνωμένου Βασιλείου, που κάποτε ανακηρύχθηκε το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη. Είναι πλέον διπλάσιο από το αρχικό σχέδιο (πάνω από 46 δισεκατομμύρια λίρες), έχει καθυστερήσει τουλάχιστον πέντε χρόνια και αντιμετωπίζει συνεχείς καθυστερήσεις στην κατασκευή. Ο σχεδιασμός του αντιδραστήρα EPR, στον οποίο βασίζεται και υποστηρίζεται από τη Γαλλία, έχει ήδη αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα στο Flamanville (Γαλλία) και στο Olkiluoto (Φινλανδία), όπου η ολοκλήρωση χρειάστηκε πάνω από μια δεκαετία περισσότερο από ό,τι είχε υποσχεθεί και το κόστος διογκώθηκε δραματικά.
Κατώτατες τιμές για την πυρηνική ενέργεια και ανώτατα όρια τιμών για λόγους ασφαλείας
Στη Γαλλία και τη Φινλανδία, οι αρχές έχουν πλέον συμφωνήσει σε εγγυημένες ελάχιστες τιμές για τη νέα πυρηνική ενέργεια, ουσιαστικά γράφοντας λευκές επιταγές για να διασφαλίσουν την κερδοφορία των φορέων εκμετάλλευσης. Στη Φινλανδία, η πρόσφατη συμφωνία ορίζει το κατώτατο όριο πάνω από τα 90 ευρώ/MWh για 20 χρόνια. Εν τω μεταξύ, η ηλιακή και η αιολική ενέργεια εκκαθαρίζονται τακτικά σε δημοπρασίες χονδρικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη στα 30-50 ευρώ/MWh, με ακόμη χαμηλότερο οριακό κόστος.
Γιατί ακριβώς, κλειδώνουμε δεκαετίες υψηλότερων τιμών για ένα υποτιθέμενο «αγορακεντρικό» ενεργειακό μέλλον; Είναι δύσκολο να καταλάβουμε πώς αυτό βοηθά τους καταναλωτές, τις βιομηχανίες ή τους κλιματικούς στόχους. Ειδικά όταν αυτοί οι ίδιοι πυρηνικοί σταθμοί θα απαιτήσουν επίσης σημαντικές αναβαθμίσεις του δικτύου, όπως και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επειδή κάθε μεγάλης κλίμακας γεννήτρια χρειάζεται ισχυρή χωρητικότητα μεταφοράς. Επομένως, ούτε εκεί κερδίζει η αποδοτικότητα.
Η υπόσχεση των SMR: πολύ μικρά, πολύ αργά
Επιστροφή στους SMR. Ας υποθέσουμε ότι το καλύτερο σενάριο εξελίσσεται. Μερικά σχέδια λαμβάνουν έγκριση από τους ρυθμιστές έως το 2027-2028, η κατασκευή ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του 2030 και οι πρώτες εμπορικές μονάδες είναι σε λειτουργία πριν από το 2035. Ακόμα και τότε, ο κόσμος θα πρέπει να κατασκευάσει και να συνδέσει χιλιάδες από αυτούς τους μικρούς αντιδραστήρες εντός 10-15 ετών για να εκτοπίσει ένα σημαντικό μερίδιο της παραγωγής ορυκτών καυσίμων. Αυτός είναι ένας εφιάλτης εφοδιαστικής, και δεν έχουμε καν συζητήσει την αποδοχή του κοινού, την αδειοδότηση σημείων συμφόρησης, την προμήθεια ουρανίου ή τη διαχείριση αποβλήτων.
Για μια προοπτική
Στον χρόνο που απαιτείται για την κατασκευή ενός μόνο SMR, η ηλιακή, η αιολική και η αποθήκευση σε μπαταρίες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν 10 έως 20 φορές, με λιγότερα χρήματα, με μικρότερους χρόνους παράδοσης και χωρίς ραδιενεργό κληρονομιά.
Και σε αντίθεση με την πυρηνική, αυτές οι τεχνολογίες είναι αρθρωτές σήμερα. Είναι πλέον κλιμακωτές. Έχουν αποδείξει την αξία τους παντού, από την αυστραλιανή ενδοχώρα μέχρι τις γερμανικές στέγες και τους υποσταθμούς της Καλιφόρνια.
Οι λάτρεις της πυρηνικής ενέργειας λατρεύουν να τονίζουν πόσο «ασφαλείς» είναι οι σύγχρονοι σχεδιασμοί. Και ναι, στατιστικά μιλώντας, η πυρηνική ενέργεια είναι σχετικά ασφαλής ανά κιλοβατώρα. Αλλά είναι επίσης η μόνη πηγή ενέργειας με μη μηδενικό κίνδυνο καταστροφικής βλάβης και αποβλήτων που παραμένουν τοξικά για χιλιάδες χρόνια. Γιατί, ακριβώς, να αναλάβουμε αυτό το ρίσκο όταν έχουμε πολλαπλές επιλογές καθαρής ενέργειας με μηδενικό κίνδυνο έκρηξης και ροές αποβλήτων που είναι είτε ανακυκλώσιμες είτε αδρανείς;
Τι φέρνει το μέλλον;
Ας είμαστε σαφείς: η πυρηνική ενέργεια πιθανότατα θα συνεχίσει να παίζει ρόλο στα ενεργειακά μείγματα ορισμένων χωρών. Η Γαλλία και η Σουηδία έχουν παλαιούς στόλους. Νέα έργα μπορεί να προχωρήσουν στην Κίνα ή τη Νότια Κορέα, όπου το κόστος είναι περιορισμένο και ο σχεδιασμός είναι κεντρικός. Αλλά για την πλειονότητα του κόσμου, ειδικά για τις χώρες που προσπαθούν να απαλλαγούν γρήγορα από τον άνθρακα, η νέα πυρηνική ενέργεια δεν είναι η απάντηση.
Οι SMR, παρά την επωνυμία τους, δεν θα σώσουν την κατάσταση. Θα είναι στην καλύτερη περίπτωση μια εξειδικευμένη, πιθανώς μια μικρή συμβολή σε συγκεκριμένες εφαρμογές όπως απομακρυσμένα ορυχεία, στρατιωτικές βάσεις ή βιομηχανικά συμπλέγματα όπου καμία άλλη λύση δεν λειτουργεί. Αυτό είναι εντάξει. Αλλά ας σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι είναι κάποιο είδος ενεργειακής ασημένιου βολιδοσκοπικού παράγοντα.
www.worldenergynews.gr
