Σύμφωνα με την S&P Global Market Intelligence, ο στόλος-φάντασμα αντιπροσωπεύει πλέον περίπου το 17% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων που βρίσκονται εν ενεργεία, με μέσο όρο ηλικίας τα 20 έτη — αρκετά μεγαλύτερος από τον παγκόσμιο μέσο όρο των 13 ετών
Παρά τα σχεδόν τρία χρόνια αυστηρών κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση στον ρωσικό ενεργειακό τομέα, η Μόσχα συνεχίζει να αξιοποιεί έναν εκτεταμένο «σκιώδη στόλο» για τη μεταφορά τεράστιων ποσοτήτων αργού πετρελαίου σε χώρες που ενδιαφέρονται για φθηνότερη ενέργεια.
Αν και διάφορες χώρες έχουν καταφύγει σε παρόμοιες τακτικές στο παρελθόν, η Ρωσία έχει επενδύσει μαζικά στη χρήση παλαιών, μη στοχευμένων δεξαμενόπλοιων, τα οποία πλέουν με ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο, μεταφέροντας πετρέλαιο σε οποιονδήποτε πρόθυμο να το παραλάβει.
Οι λεγόμενοι «στόλοι-σκιές» ή «σκοτεινοί στόλοι» χρησιμοποιούν ένα ευρύ φάσμα μεθόδων για να αποφεύγουν τον εντοπισμό κατά τη μεταφορά παράνομων ή υπό κυρώσεις φορτίων.
Πολλά από τα πλοία αυτά είναι δεκαετιών, στερούνται σύγχρονων τεχνολογιών εντοπισμού και πλέουν με απενεργοποιημένα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης.
Άλλα χρησιμοποιούν παραπλανητικά GPS, ψευδή εθνικά σήματα και πλαστά ασφαλιστικά έγγραφα, λειτουργώντας σε νομικά «γκρι» σημεία.
Ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αξιοπλοΐα τους, τονίζοντας την αυξημένη πιθανότητα περιβαλλοντικής καταστροφής.
Σύμφωνα με την S&P Global Market Intelligence, ο στόλος-φάντασμα αντιπροσωπεύει πλέον περίπου το 17% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων που βρίσκονται εν ενεργεία, με μέσο όρο ηλικίας τα 20 έτη — αρκετά μεγαλύτερος από τον παγκόσμιο μέσο όρο των 13 ετών.
Όπως ανέφερε η Natalia Gozak, επικεφαλής της Greenpeace Ουκρανίας, «η απουσία ασφάλισης σε συνδυασμό με τη μεγάλη ηλικία των πλοίων… αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μιας οικολογικής τραγωδίας».
Οι κινήσεις της Ευρώπης
Τον Δεκέμβριο, 12 χώρες — μεταξύ τους το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Πολωνία, οι Κάτω Χώρες, πέντε σκανδιναβικά κράτη και τα τρία της Βαλτικής — δεσμεύτηκαν να εμποδίσουν τη λειτουργία του ρωσικού στόλου-φάντασμα, εν μέσω υποψιών για δολιοφθορές σε υποθαλάσσιες καλωδιώσεις και κρίσιμες υποδομές στη Βαλτική Θάλασσα.
Τον Μάιο, το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλε νέες κυρώσεις σε 100 δεξαμενόπλοια που σχετίζονται με τέτοιες δραστηριότητες.
Πολλά από τα πλοία αυτά συνεχίζουν να μεταφέρουν φθηνό ρωσικό πετρέλαιο σε χώρες που δεν έχουν σταματήσει τις εισαγωγές από τη Ρωσία, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία.
Παρότι κάποια δεξαμενόπλοια έχουν χάσει την ασφαλιστική κάλυψή τους λόγω παραβίασης κυρώσεων, αρκετά συνεχίζουν να λειτουργούν μέσω εναλλακτικών ασφαλιστών, ενώ νέα πλοία αντικαθιστούν εκείνα που έχουν μπει σε μαύρες λίστες.
Παράλληλα, εμφανίζονται και νέες ρωσικές ασφαλιστικές εταιρείες που καλύπτουν τις μεταφορές, αν και δεν είναι σαφές πώς θα γινόταν αποζημίωση σε περίπτωση ατυχήματος ή διαρροής.
Τον Αύγουστο, η κυβέρνηση Τραμπ φέρεται να εξέτασε το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων, ειδικά στοχευμένων κατά του ρωσικού στόλου-φάντασμα, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τα έσοδα της Μόσχας από τις εξαγωγές πετρελαίου, που εξακολουθούν να χρηματοδοτούν τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Οι νέες αυτές πιέσεις θα προστεθούν σε υφιστάμενα μέτρα όπως το πλαφόν στην τιμή, οι περιορισμοί στην πρόσβαση σε δυτική ασφάλιση και χρηματοδότηση, και οι κυρώσεις σε συγκεκριμένους ναυτιλιακούς φορείς.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο θα επηρεάσουν οι πρόσθετοι περιορισμοί την παγκόσμια τιμή πετρελαίου.
Παρά τις προσπάθειες περιορισμού της διέλευσης τέτοιων πλοίων από ευρωπαϊκά ύδατα, εκατοντάδες εξακολουθούν να διασχίζουν καθημερινά το στενό πέρασμα της Βαλτικής.
Ορισμένα συνοδεύονται από ρωσικά στρατιωτικά σκάφη ή παρακολουθούνται από εναέρια μέσα για λόγους ασφαλείας.
Οι αρχές στις βαλτικές χώρες προσπαθούν να επικοινωνούν με τα πληρώματα των πλοίων για να παρακολουθούν την κίνηση τους, μερικές φορές με επιτυχία.
Ωστόσο, η ικανότητά τους να παρέμβουν είναι περιορισμένη εκτός εθνικών χωρικών υδάτων.
Ο εκπρόσωπος της σουηδικής ακτοφυλακής Joakim Håkansson, μιλώντας στη Guardian σε αποστολή παρακολούθησης, δήλωσε πως «Υπάρχουν εκατοντάδες πλοία-σκιές που κινούνται συνεχώς στη Βαλτική. Είναι πάρα πολλά για τη μικρή μας θάλασσα».
Επισήμανε επίσης πως εντοπίζονται πλοία που δεν είχαν εμφανιστεί ποτέ στο παρελθόν στην περιοχή.
«Πρέπει να κατανοήσουμε πόσο αξιόπλοα είναι, γιατί αν προκύψει διαρροή από τέτοιο πλοίο, θα έχουμε καταστροφή», προειδοποίησε.
Παρά τις αυστηρές κυρώσεις της Δύσης, η Ρωσία φαίνεται να έχει παρακάμψει σε μεγάλο βαθμό τους περιορισμούς μέσω της ταχείας δημιουργίας ενός παράλληλου, μη ελεγχόμενου συστήματος διανομής πετρελαίου.
Το αποτέλεσμα δεν ήταν ο περιορισμός των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου, αλλά η μετατόπιση τους σε μη διαφανείς διαδρομές, αυξάνοντας τον περιβαλλοντικό κίνδυνο και ενισχύοντας τα έσοδα του Κρεμλίνου.
Οι κυρώσεις, αντί να σταματήσουν το ρωσικό πετρέλαιο, φαίνεται πως το έχουν ωθήσει βαθύτερα στο σκοτάδι.
www.worldenergynews.gr
Αν και διάφορες χώρες έχουν καταφύγει σε παρόμοιες τακτικές στο παρελθόν, η Ρωσία έχει επενδύσει μαζικά στη χρήση παλαιών, μη στοχευμένων δεξαμενόπλοιων, τα οποία πλέουν με ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο, μεταφέροντας πετρέλαιο σε οποιονδήποτε πρόθυμο να το παραλάβει.
Οι λεγόμενοι «στόλοι-σκιές» ή «σκοτεινοί στόλοι» χρησιμοποιούν ένα ευρύ φάσμα μεθόδων για να αποφεύγουν τον εντοπισμό κατά τη μεταφορά παράνομων ή υπό κυρώσεις φορτίων.
Πολλά από τα πλοία αυτά είναι δεκαετιών, στερούνται σύγχρονων τεχνολογιών εντοπισμού και πλέουν με απενεργοποιημένα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης.
Άλλα χρησιμοποιούν παραπλανητικά GPS, ψευδή εθνικά σήματα και πλαστά ασφαλιστικά έγγραφα, λειτουργώντας σε νομικά «γκρι» σημεία.
Ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αξιοπλοΐα τους, τονίζοντας την αυξημένη πιθανότητα περιβαλλοντικής καταστροφής.
Σύμφωνα με την S&P Global Market Intelligence, ο στόλος-φάντασμα αντιπροσωπεύει πλέον περίπου το 17% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων που βρίσκονται εν ενεργεία, με μέσο όρο ηλικίας τα 20 έτη — αρκετά μεγαλύτερος από τον παγκόσμιο μέσο όρο των 13 ετών.
Όπως ανέφερε η Natalia Gozak, επικεφαλής της Greenpeace Ουκρανίας, «η απουσία ασφάλισης σε συνδυασμό με τη μεγάλη ηλικία των πλοίων… αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μιας οικολογικής τραγωδίας».
Οι κινήσεις της Ευρώπης
Τον Δεκέμβριο, 12 χώρες — μεταξύ τους το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Πολωνία, οι Κάτω Χώρες, πέντε σκανδιναβικά κράτη και τα τρία της Βαλτικής — δεσμεύτηκαν να εμποδίσουν τη λειτουργία του ρωσικού στόλου-φάντασμα, εν μέσω υποψιών για δολιοφθορές σε υποθαλάσσιες καλωδιώσεις και κρίσιμες υποδομές στη Βαλτική Θάλασσα.
Τον Μάιο, το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλε νέες κυρώσεις σε 100 δεξαμενόπλοια που σχετίζονται με τέτοιες δραστηριότητες.
Πολλά από τα πλοία αυτά συνεχίζουν να μεταφέρουν φθηνό ρωσικό πετρέλαιο σε χώρες που δεν έχουν σταματήσει τις εισαγωγές από τη Ρωσία, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία.
Παρότι κάποια δεξαμενόπλοια έχουν χάσει την ασφαλιστική κάλυψή τους λόγω παραβίασης κυρώσεων, αρκετά συνεχίζουν να λειτουργούν μέσω εναλλακτικών ασφαλιστών, ενώ νέα πλοία αντικαθιστούν εκείνα που έχουν μπει σε μαύρες λίστες.
Παράλληλα, εμφανίζονται και νέες ρωσικές ασφαλιστικές εταιρείες που καλύπτουν τις μεταφορές, αν και δεν είναι σαφές πώς θα γινόταν αποζημίωση σε περίπτωση ατυχήματος ή διαρροής.
Τον Αύγουστο, η κυβέρνηση Τραμπ φέρεται να εξέτασε το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων, ειδικά στοχευμένων κατά του ρωσικού στόλου-φάντασμα, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τα έσοδα της Μόσχας από τις εξαγωγές πετρελαίου, που εξακολουθούν να χρηματοδοτούν τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Οι νέες αυτές πιέσεις θα προστεθούν σε υφιστάμενα μέτρα όπως το πλαφόν στην τιμή, οι περιορισμοί στην πρόσβαση σε δυτική ασφάλιση και χρηματοδότηση, και οι κυρώσεις σε συγκεκριμένους ναυτιλιακούς φορείς.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο θα επηρεάσουν οι πρόσθετοι περιορισμοί την παγκόσμια τιμή πετρελαίου.
Παρά τις προσπάθειες περιορισμού της διέλευσης τέτοιων πλοίων από ευρωπαϊκά ύδατα, εκατοντάδες εξακολουθούν να διασχίζουν καθημερινά το στενό πέρασμα της Βαλτικής.
Ορισμένα συνοδεύονται από ρωσικά στρατιωτικά σκάφη ή παρακολουθούνται από εναέρια μέσα για λόγους ασφαλείας.
Οι αρχές στις βαλτικές χώρες προσπαθούν να επικοινωνούν με τα πληρώματα των πλοίων για να παρακολουθούν την κίνηση τους, μερικές φορές με επιτυχία.
Ωστόσο, η ικανότητά τους να παρέμβουν είναι περιορισμένη εκτός εθνικών χωρικών υδάτων.
Ο εκπρόσωπος της σουηδικής ακτοφυλακής Joakim Håkansson, μιλώντας στη Guardian σε αποστολή παρακολούθησης, δήλωσε πως «Υπάρχουν εκατοντάδες πλοία-σκιές που κινούνται συνεχώς στη Βαλτική. Είναι πάρα πολλά για τη μικρή μας θάλασσα».
Επισήμανε επίσης πως εντοπίζονται πλοία που δεν είχαν εμφανιστεί ποτέ στο παρελθόν στην περιοχή.
«Πρέπει να κατανοήσουμε πόσο αξιόπλοα είναι, γιατί αν προκύψει διαρροή από τέτοιο πλοίο, θα έχουμε καταστροφή», προειδοποίησε.
Παρά τις αυστηρές κυρώσεις της Δύσης, η Ρωσία φαίνεται να έχει παρακάμψει σε μεγάλο βαθμό τους περιορισμούς μέσω της ταχείας δημιουργίας ενός παράλληλου, μη ελεγχόμενου συστήματος διανομής πετρελαίου.
Το αποτέλεσμα δεν ήταν ο περιορισμός των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου, αλλά η μετατόπιση τους σε μη διαφανείς διαδρομές, αυξάνοντας τον περιβαλλοντικό κίνδυνο και ενισχύοντας τα έσοδα του Κρεμλίνου.
Οι κυρώσεις, αντί να σταματήσουν το ρωσικό πετρέλαιο, φαίνεται πως το έχουν ωθήσει βαθύτερα στο σκοτάδι.
www.worldenergynews.gr
