Στις δασώδεις πλαγιές που περιβάλλουν τα Καλάβρυτα στη νοτιοδυτική Ελλάδα, εκατοντάδες ετοιμοθάνατα έλατα ξεχωρίζουν ανάμεσα στο σκούρο πράσινο φύλλωμα, με τις εύθραυστες, κοκκινωπές βελόνες τους να αποτελούν μια έντονη υπενθύμιση του πώς η ξηρασία αποστραγγίζει αργά τη ζωή από τη φύση.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το δάσος
Τα έλατα είναι γνωστό ότι χρειάζονται πιο δροσερά, υγρά κλίματα. Ωστόσο, οι παρατεταμένες ξηρασίες τα τελευταία χρόνια που συνδέονται με το ταχέως μεταβαλλόμενο κλίμα στην Ελλάδα τα αφήνουν εκτεθειμένα σε προσβολές από παράσιτα, δήλωσαν επιστήμονες και ντόπιοι.
«Στο παρελθόν, βλέπαμε μερικά νεκρά δέντρα διάσπαρτα ανάμεσα στα υγιή», δήλωσε η Κατερίνα Κολύρου, επικεφαλής της τοπικής δασικής υπηρεσίας στα Καλάβρυτα, ένα χωριό φημισμένο για τα δάση του με το ελληνικό είδος ελάτης Abies cephalonica.
«Τώρα, δυστυχώς, ανάμεσα στα νεκρά, προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα λίγα εναπομείναντα υγιή πράσινα έλατα». Λιγότερο νερό και υγρασία σημαίνουν ότι τα έλατα γίνονται πιο ευάλωτα σε επιθέσεις από παράσιτα που τρυπούν τον φλοιό τους για να γεννήσουν αυγά και να δημιουργήσουν σήραγγες, διαταράσσοντας την ικανότητα των δέντρων να μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά μεταξύ των ριζών και των κλαδιών και οδηγώντας στον θάνατό τους.
Τα ξυλοφάγα σκαθάρια
«Αυτά είναι ξυλοφάγα σκαθάρια», δήλωσε ο Δημήτριος Αβτζής, δασολόγος εντομολόγος και διευθυντής έρευνας στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό Δήμητρα, έναν κρατικό ερευνητικό οργανισμό, καθώς έκοβε τον φλοιό ενός σάπιου δέντρου στα Καλάβρυτα και βρήκε ένα σκαθάρι που αργότερα τοποθέτησε σε ένα φιαλίδιο για εξέταση.
«Δεν σχηματίζουν πληθυσμούς τόσο μεγάλους όσο τα σκαθάρια του φλοιού, αλλά είναι εξίσου καταστροφικά για το δέντρο».
Η αύξηση της θερμοκρασίας
Σε όλο τον κόσμο, το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί, με τη μέση θερμοκρασία να ξεπερνά τους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από την προβιομηχανική εποχή για πρώτη φορά.
Οι θερμοκρασίες στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά το ίδιο ποσοστό μεταξύ 1991-2020, αλλά σε ορισμένες βορειοδυτικές ορεινές περιοχές υπήρξε μεγαλύτερη αύξηση 2°C, δήλωσε ο διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Κώστας Λαγκουβάρδος, ο οποίος ηγήθηκε μιας μελέτης για την άνοδο των θερμοκρασιών και την χιονοκάλυψη.
Αυτό, με τη σειρά του, μείωσε τον αριθμό των ημερών που το έδαφος ήταν καλυμμένο από χιόνι, μια άλλη ζωτική πηγή υγρασίας για τα έλατα. Εκτίμησε μια μείωση της χιονοκάλυψης κατά 30-40% με την πάροδο των ετών.
Η μείωση του ελατοδάσους
Η μείωση των ελατοδασών, που παρατηρείται επίσης στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα Ιόνια Νησιά, δεν είναι μοναδική στην Ελλάδα. Στην επαρχία Ουέσκα στην Ισπανία, επίσης στην περιοχή της Μεσογείου, ένα διαφορετικό είδος ελάτης στα Πυρηναία Όρη, το Abies Alba, έχει επίσης δείξει σημάδια μείωσης τα τελευταία χρόνια, μια εξέλιξη που οι επιστήμονες συνδέουν με την ακραία ζέστη.
Στα Καλάβρυτα, οι αρχές σχεδιάζουν να απομακρύνουν τα νεκρά και μολυσμένα δέντρα για να περιορίσουν τη ζημιά. Αλλά αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να σώσει τα δάση.
«Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή», είπε ο Λαγκουβάρδος. «Αυτό που μπορούμε να προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να την μετριάσουμε ή να βρούμε λύσεις. Αλλά δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε χιόνι».
www.worldenergynews.gr
