Στις Βρυξέλλες μεταβαίνει σήμερα ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και να συμμετάσχει στο αυριανό Συμβούλιο υπουργών Περιβάλλοντος, με κεντρικό θέμα συζήτησης την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης
Ειδικότερα, στην ατζέντα είναι η τροποποίηση του Νόμου της ΕΕ για το Κλίμα που η Κομισιόν πρότεινε στις 2 Ιουλίου 2025, με στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) κατά 90% έως το 2040 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
H Επιτροπή πρότεινε να μπει στον Νόμο για το Κλίμα ο στόχος -90% εκπομπών το 2040, ως σκαλοπάτι προς το 2050. Αυτό δεν φέρνει άμεσα νέα μέτρα, αλλά βάζει το πλαίσιο ώστε μετά το 2030 να σχεδιαστούν νέες πολιτικές για ενέργεια, βιομηχανία, μεταφορές, γεωργία και κοινωνική συνοχή.
Η Ευρώπη έχει δεσμευθεί νομικά να μηδενίσει τις καθαρές εκπομπές έως το 2050. Ωστόσο, η διαδρομή από το -55% του 2030 μέχρι το μηδέν θα απαιτούσε, χωρίς ενδιάμεση στάση, μια εξαιρετικά απότομη κλιμάκωση μέτρων στη δεκαετία του 2030. Για να αποφευχθεί αυτό, το άρθρο 4 του Νόμου για το Κλίμα προέβλεπε ήδη ότι πρέπει να καθοριστεί ένας ενδιάμεσος στόχος για το 2040.
Η Επιτροπή, ακολουθώντας την επιστημονική γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Επιστημονικών Συμβούλων για το Κλίμα, κατέληξε στο ότι η βέλτιστη ισορροπία είναι μια μείωση 90%. Ένα επίπεδο φιλόδοξο, αλλά εφικτό, που εξασφαλίζει ότι η πορεία θα είναι ομαλή και προβλέψιμη, δίνοντας σήματα στις αγορές, στους επενδυτές και στη βιομηχανία.
Για τις κυβερνήσεις, το νέο ορόσημο λειτουργεί ως «οδηγός πολιτικής». Δεν επιβάλλει συγκεκριμένα μέτρα, αλλά δίνει σαφή κατεύθυνση: όλες οι εθνικές στρατηγικές για ενέργεια, μεταφορές, γεωργία και βιομηχανία θα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να επιτυγχάνεται η πορεία προς το -90%.
Για τη βιομηχανία, η πρόταση δημιουργεί τόσο προκλήσεις όσο και ευκαιρίες.
Οι κλάδοι υψηλής έντασης ενέργειας (χάλυβας, τσιμέντο, χημικά) καλούνται να προχωρήσουν σε βαθιά μεταρρύθμιση, αλλά με τη στήριξη ευρωπαϊκών εργαλείων που στοχεύουν να μειώσουν το επενδυτικό ρίσκο και να ανοίξουν αγορές για καθαρές τεχνολογίες.
Ο προτεινόμενος στόχος για το 2040 θα καθοδηγήσει και σε ενημερωμένα Εθνικά Σχέδια Στόχων (NDC) για το 2035 βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού.
Οι υπουργοί αύριο, θα συζητήσουν επίσης την επικαιροποιημένη εθνικά καθορισμένη συνεισφορά (NDC) της ΕΕ για το 2035, η οποία θα υποβληθεί στην UNFCCC, τομέα του ΟΗΕ για το κλίμα. Οι NDC αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της Συμφωνίας του Παρισιού, η οποία απαιτεί από κάθε συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης να ενημερώνει τις NDC του κάθε πέντε χρόνια. Ο επόμενος γύρος υποβολών αναμένεται πριν από την COP30 (10-21 Νοεμβρίου 2025).
Οι NDC καθορίζουν τις προσπάθειες που καταβάλλει κάθε χώρα για τη μείωση των εθνικών εκπομπών και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΕ υποβάλλει μια NDC εκ μέρους της ΕΕ και των κρατών μελών της.
Η ελληνική ατζέντα
Προτεραιότητα για τον Έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Παπασταύρου είναι ο στόχος που θα υιοθετηθεί να προϋποθέτει ρεαλισμό, πολιτική και κοινωνική αποδοχή και διαθέσιμους πόρους. Όπως τονίζει συχνά, ο Κλιματικός Νόμος θα πρέπει να παρέχει ευελιξία σε κάθε κράτος-μέλος, ώστε να μπορεί να επιλέξει τα μέσα με τα οποία θα τον πετύχει.
Επίσης είναι σημαντικό να υπάρξουν οικονομικά προσιτές, πράσινες, καινοτόμες τεχνολογίες και ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας, ιδίως για να βοηθηθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και η ενεργοβόρος βιομηχανία κατά τη διάρκεια της μετάβασης.
Η χώρα μας θεωρεί απαραίτητο να μελετηθούν σε βάθος οι πιθανές επιπτώσεις του νέου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ 2) -που αφορά στην επέκτασή του στις μεταφορές και στα νοικοκυριά που ξεκινά το 2027-, στον πληθωρισμό και στο διαθέσιμο εισόδημα του μέσου πολίτη και ιδιαίτερα στους πιο ευάλωτους.
Τι φέρνει ο ενδιάμεσος στόχος για το 2040
Ο στόχος για το κλίμα για το 2040 θα διαμορφώσει το πλαίσιο πολιτικής μετά το 2030 και θα δώσει το πλαίσιο ώστε η Επιτροπή να αναπτύξει περαιτέρω τις δράσεις της για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, όπως ξεκίνησε με τη Συμφωνία Καθαρής Βιομηχανίας (CID). Επιπλέον, η Επιτροπή σκοπεύει να ζητήσει να ευθυγραμμιστούν τα εθνικά σχέδια των κρατών μελών της ΕΕ με τον συμφωνημένο στόχο του 2040.
Ο καθορισμός του στόχου του 2040 θα παράσχει έναν σαφή οδικό χάρτη για την απαλλαγή από τον άνθρακα, θα δώσει βεβαιότητα στις επιχειρήσεις και τους επενδυτές και θα τοποθετήσει την ΕΕ ως ηγέτη στη δράση για το κλίμα.
Στα επόμενα βήματα είναι η διαβίβαση του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια και τις γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και της Επιτροπής των Περιφερειών. Αυτή η διαδικασία θα καθορίσει εάν η πρόταση θα εγκριθεί και θα καταστεί νομικά δεσμευτική τροποποίηση του νόμου της ΕΕ για το κλίμα.
www.worldenergynews.gr
