Ένας σπάνιος σεληνιακός μετεωρίτης που βρέθηκε στην Αφρική ρίχνει νέο φως σε κρυφές ηφαιστειακές διεργασίες που διαμόρφωσαν τη Σελήνη πολύ μετά την εποχή που θεωρούνταν ότι η επιφάνειά της είχε ψυχθεί.
Το κενό στην ηφαιστειακή ιστορία της Σελήνης
Ένας μετεωρίτης 2,35 δισεκατομμυρίων ετών με μια μοναδική χημική υπογραφή, που βρέθηκε στην Αφρική το 2023, καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην κατανόησή μας για την ηφαιστειακή ιστορία της Σελήνης.
Οι ερευνητές αποκάλυψαν τα αποτελέσματά τους στο Συνέδριο Goldschmidt στην Πράγα, δείχνοντας πώς το Northwest Africa 16286 ρίχνει νέο φως στο εξελισσόμενο εσωτερικό της Σελήνης και την εκπληκτική μακροζωία των ηφαιστειακών διεργασιών της. Η ομάδα του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ βρήκε στοιχεία που υποστηρίζουν την ιδέα ότι η Σελήνη διατήρησε μηχανισμούς παραγωγής θερμότητας σε πολλαπλούς παλμούς ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Η Επιστημονική Αξία των Σεληνιακών Μετεωριτών
Μετρώντας ισότοπα μολύβδου, διαπίστωσαν ότι αυτό το πέτρωμα στερεοποιήθηκε πριν από περίπου 2,35 δισεκατομμύρια χρόνια - μια εποχή από την οποία δεν έχουμε σχεδόν κανένα άλλο δείγμα. Το ασυνήθιστο γεωχημικό του αποτύπωμα το διαφοροποιεί από τους βασάλτες που έφεραν πίσω οι αποστολές Apollo, Luna και Chang'e, υποδηλώνοντας ότι κρυσταλλώθηκε από λάβα βαθιάς πηγής αμέσως μετά την άφιξή του στην επιφάνεια της Σελήνης.
Περιέχοντας σχετικά μεγάλους κρυστάλλους ορυκτού ολιβίνης, το πέτρωμα είναι ένας τύπος σεληνιακού ηφαιστειακού βασάλτη που ονομάζεται ολιβινο-φυρικός βασάλτης. Περιέχει μέτρια επίπεδα τιτανίου και υψηλά επίπεδα καλίου. Εκτός από την ασυνήθιστη ηλικία του δείγματος, αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι η ισοτοπική σύνθεση του Pb του πετρώματος - ένα γεωχημικό αποτύπωμα που διατηρείται από τη στιγμή που σχηματίστηκε το πέτρωμα - υποδηλώνει ότι προέρχεται από μια πηγή στο εσωτερικό της Σελήνης με ασυνήθιστα υψηλή αναλογία ουρανίου προς μόλυβδο. Αυτές οι χημικές ενδείξεις μπορεί να βοηθήσουν στον εντοπισμό των μηχανισμών που επέτρεψαν περιόδους συνεχούς εσωτερικής παραγωγής θερμότητας στη Σελήνη.
Γεφυρώνοντας ένα χάσμα δισεκατομμυρίων ετών
«Η ηλικία του δείγματος είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επειδή καλύπτει ένα κενό σχεδόν δισεκατομμυρίων ετών στην ηφαιστειακή ιστορία της Σελήνης», δήλωσε ο Δρ. Snape. «Είναι νεότερος από τους βασάλτες που συλλέχθηκαν από τις αποστολές Apollo, Luna και Chang'e 6, αλλά παλαιότερος από τους πολύ νεότερους βράχους που έφερε πίσω η κινεζική αποστολή Chang'e 5. Η ηλικία και η σύνθεσή του δείχνουν ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα συνεχίστηκε στη Σελήνη καθ' όλη τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος και η ανάλυσή μας υποδηλώνει μια συνεχή διαδικασία παραγωγής θερμότητας μέσα στη Σελήνη, πιθανώς από ραδιογενή στοιχεία που αποσυντίθενται και παράγουν θερμότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Τα σεληνιακά πετρώματα είναι σπάνια, επομένως είναι πάντα ενδιαφέρον όταν έχουμε κάτι που ξεχωρίζει και φαίνεται διαφορετικό από όλα τα άλλα. Αυτό το συγκεκριμένο πέτρωμα παρέχει νέους περιορισμούς σχετικά με το πότε και πώς συνέβη η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σελήνη. Υπάρχουν πολλά περισσότερα ακόμη να μάθουμε για το γεωλογικό παρελθόν της Σελήνης και με περαιτέρω ανάλυση για να εντοπιστεί η προέλευσή του στην επιφάνεια, αυτό το πέτρωμα θα καθοδηγήσει πού θα προσγειωθούν μελλοντικές αποστολές επιστροφής δειγμάτων».
Η περίπτωση του μετεωρίτη
Ο μετεωρίτης των 311 γραμμαρίων είναι μόνο ένας από τους 31 σεληνιακούς βασάλτες που έχουν επίσημα εντοπιστεί στη Γη. Η ξεχωριστή του σύνθεση, με λιωμένες γυάλινες τσέπες και φλέβες, υποδηλώνει ότι πιθανότατα δέχθηκε κραδασμούς από την πρόσκρουση ενός αστεροειδούς ή μετεωρίτη στην επιφάνεια της Σελήνης πριν εκτοξευθεί και τελικά πέσει στη Γη. Αυτό το κρουστικό συμβάν καθιστά πιο δύσκολη την ερμηνεία της ημερομηνίας που ελήφθη για τον βράχο, αλλά οι ερευνητές εκτιμούν την ηλικία του με ένα περιθώριο συν ή πλην 80 εκατομμυρίων ετών.
Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από τη Βασιλική Εταιρεία και οι ερευνητές σχεδιάζουν να δημοσιεύσουν πλήρως τα ευρήματά τους σε ένα επιστημονικό περιοδικό με αξιολόγηση από ομότιμους αργότερα φέτος.
www.worldenergynews.gr
