Χρησιμοποιώντας γεωχημικές αναλύσεις θαλάσσιων ιζημάτων, οι ερευνητές μπόρεσαν να ανακατασκευάσουν ποσοτικά την Ατλαντική Μεσημβρινή Ανατρεπόμενη Κυκλοφορία τα τελευταία 12.000 χρόνια. Η διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και το Πανεπιστήμιο της Βέρνης (Ελβετία), είναι η πρώτη που υπολογίζει τα μεγάλης κλίμακας πρότυπα κυκλοφορίας του Ολόκαινου. Η ανακατασκευή τους δείχνει ότι, ενώ η AMOC παρουσίασε φυσικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια χιλιετιών, παρέμεινε σταθερή για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
H μεταφορά θερμότητας
Η Ατλαντική Μεσημβρινή Ανατρεπόμενη Κυκλοφορία (AMOC) είναι μέρος ενός παγκόσμιου συστήματος βαθέων ωκεανών που αναδιανέμει τη θερμότητα και το γλυκό νερό από το νότιο στο βόρειο ημισφαίριο, επηρεάζοντας σημαντικά τον καιρό, τους ωκεανούς και το κλίμα. Αυτό την καθιστά ένα από τα βασικά συστατικά του κλιματικού συστήματος της Γης. Περιλαμβάνει το σύστημα του Ρεύματος του Κόλπου, έναν βασικό παράγοντα του κλίματος της Ευρώπης.
Ως μέρος της ωκεάνιας «μεταφορικής ζώνης», μεταφέρει μεγάλες ποσότητες θερμότητας από τροπικές περιοχές σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, παίζοντας κρίσιμο ρόλο στην εξισορρόπηση των θερμοκρασιών μεταξύ του βόρειου και του νότιου ημισφαιρίου.
Σύμφωνα με τον Lukas Gerber, διδακτορικό ερευνητή στο Ινστιτούτο Επιστημών της Γης στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, οι αλλαγές στην ισχύ αυτής της κυκλοφορίας μπορούν να έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις στα καιρικά πρότυπα, τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τις μακροπρόθεσμες παγκόσμιες τάσεις του κλίματος. Ενώ η μεταβλητότητα της AMOC κατά την τελευταία Εποχή των Παγετώνων είναι καλά τεκμηριωμένη, η συμπεριφορά της κατά τη διάρκεια του Ολόκαινου - της σχετικά ήπιας περιόδου της ιστορίας της Γης που ξεκίνησε πριν από περίπου 12.000 χρόνια και συνεχίζεται μέχρι σήμερα - προσελκύει αυξανόμενο ενδιαφέρον από τους ερευνητές.
Η μοντελοποίηση των μετρήσεων
Η ανακατασκευή της κυκλοφορίας του Ατλαντικού βασίστηκε σε γεωχημικές μετρήσεις των ραδιενεργών στοιχείων θορίου και πρωτοκτινίου που ελήφθησαν από ιζήματα στον πυθμένα του Βόρειου Ατλαντικού. Η αναλογία αυτών των σπάνιων ραδιοϊσοτόπων καταγράφει την ισχύ της κυκλοφορίας τα τελευταία 12.000 χρόνια και παρέχει πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούσαν από το τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων.
Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που είχαν συγκεντρώσει, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα αριθμητικό μοντέλο συστήματος της Γης για να προσομοιώσουν την AMOC υπό διάφορα κλιματικά σενάρια. Αυτό τους επέτρεψε να υπολογίσουν τα πρότυπα κυκλοφορίας βαθέων υδάτων στον Βόρειο Ατλαντικό για την τρέχουσα γεωλογική εποχή, το Ολόκαινο. Η μελέτη τους δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Communications.
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων για την AMOC
Η ανακατασκευή της ομάδας δείχνει ότι, μετά από μια περίοδο ανάκαμψης προς το τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, η AMOC βίωσε μια ακόμη αξιοσημείωτη εξασθένηση μεταξύ 9.200 και 8.000 ετών πριν από σήμερα. «Αυτή η φάση συμπίπτει με παλμούς τήξης νερού στον Βόρειο Ατλαντικό, κατά τους οποίους απελευθερώθηκαν μεγάλοι όγκοι τήξης νερού σε σύντομο χρονικό διάστημα, πιθανότατα λόγω της κατάρρευσης του βορειοαμερικανικού στρώματος πάγου», εξηγεί ο Gerber.
Πριν από περίπου 6.500 χρόνια, η AMOC άρχισε να σταθεροποιείται και τελικά έφτασε στην σημερινή της ισχύ, σύμφωνα με τους ερευνητές. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 18 Sverdrups, με ένα Sverdrup να αντιστοιχεί σε ογκομετρικό ρυθμό ροής 1 δισεκατομμυρίου λίτρων ανά δευτερόλεπτο.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η AMOC παρέμεινε σταθερή σε μεγάλο μέρος του Ολόκαινου», τονίζει ο επικεφαλής του έργου, Δρ. Jörg Lippold, ο οποίος μελετά τη δυναμική των ωκεανών με την ομάδα του στο Ινστιτούτο Επιστημών της Γης στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης.
Οι προβλέψεις για το μέλλον
Ωστόσο, οι προβλέψεις για το μέλλον δείχνουν σαφώς ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να αποδυναμώσει την κυκλοφορία του Ατλαντικού σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ πριν στην παρούσα θερμή περίοδο του Ολόκαινου. Ο Δρ. Λίπολντ επισημαίνει τα τρέχοντα κλιματικά μοντέλα που προβλέπουν επιβράδυνση 5 έως 8 Sverdrups, ανάλογα με την πραγματική έκταση της υπερθέρμανσης του πλανήτη έως το έτος 2100.
Κατά την άποψή του, μια τέτοια αλλαγή θα μπορούσε να έχει σοβαρές και πρωτοφανείς συνέπειες για τη σταθερότητα των θερμοκρασιών και για τα παγκόσμια πρότυπα βροχοπτώσεων.
www.worldenergynews.gr
