Ενέργεια & Αγορές

Πετρέλαιο: Ετοιμάζεται νέος «πόλεμος τιμών» ανάμεσα σε Δύση και OPEC; (Oil Price)

Πετρέλαιο: Ετοιμάζεται νέος «πόλεμος τιμών» ανάμεσα σε Δύση και OPEC; (Oil Price)
Καθώς τα μέλη του ΟPEC – μαζί με τον αμφιλεγόμενο σύμμαχό τους, τη Ρωσία, εξετάζουν το ενδεχόμενο διατήρησης της παραγωγής σε επίπεδα άνω του μέσου όρου των τελευταίων ετών, το ερώτημα που κυριαρχεί στις αγορές είναι το εξής: είναι δυνατόν να προχωρήσουν σε έναν ακόμη πόλεμο τιμών, βασιζόμενοι στην ίδια συνταγή που απέτυχε παταγωδώς δύο φορές στο παρελθόν;

Σύμφωνα με το Oil Price, αξίζει στο σημείο αυτό να θυμηθούμε γιατί απέτυχαν οι δύο προηγούμενοι πετρελαϊκοί πόλεμοι που ξέσπασαν από το 2014 και μετά. 

Ο πρώτος, την περίοδο 2014-2016, βασίστηκε στην πεποίθηση της Σαουδικής Αραβίας — την οποία συμμεριζόταν και σημαντικό μέρος της αγοράς πετρελαίου τότε — ότι οι αμερικανικές εταιρείες εξόρυξης σχιστολιθικού πετρελαίου είχαν τιμή ισορροπίας περί τα 70 δολάρια το βαρέλι για τον δείκτη West Texas Intermediate (WTI).

Με βάση αυτή τη λογική, το Ριάντ εκτίμησε ότι, αν η τιμή του πετρελαίου υποχωρούσε κάτω από αυτό το όριο για αρκετό χρονικό διάστημα — μέσω δραστικής αύξησης της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία και τα υπόλοιπα μέλη του OPEC, σε μια συγκυρία όπου η παγκόσμια ζήτηση αναμενόταν να παραμείνει σταθερή — τότε μεγάλο μέρος των αμερικανικών παραγωγών θα οδηγούνταν σε χρεοκοπία

Οι υπόλοιποι θα αναγκάζονταν να παγώσουν την παραγωγή τους λόγω μη βιώσιμων τιμών, ενώ και τα επενδυτικά τους σχέδια για περαιτέρω επέκταση θα εγκαταλείπονταν.

Η πεποίθηση του Ριάντ για την επιτυχία της στρατηγικής ήταν τέτοια, που λίγο μετά την έναρξη του πρώτου Πολέμου Τιμών, ανώτατα στελέχη της κυβέρνησης και του υπουργείου Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας πραγματοποίησαν σειρά ιδιωτικών συναντήσεων στη Νέα Υόρκη, όπου παρουσίασαν λεπτομερώς το σχέδιό τους, εκφράζοντας τη βεβαιότητα για την έκβασή του.

Σε αυτές τις συναντήσεις, οι Σαουδάραβες αποκάλυψαν ότι, αντί να επιδιώξουν υψηλές τιμές – όπως συνήθιζε παραδοσιακά το καρτέλ για την οικονομική ευημερία των μελών του – ήταν διατεθειμένοι να αποδεχτούν «πολύ χαμηλότερες» τιμές για το Brent, της τάξης των 80-90 δολαρίων ανά βαρέλι, για ένα διάστημα ενός έως δύο ετών, ή ακόμη και χαμηλότερες, αν χρειαζόταν.

Σύμφωνα με πηγές που συμμετείχαν στις συναντήσεις και μίλησαν αποκλειστικά στο Oil Price πέρα από τον βασικό στόχο εξόντωσης του νεοεμφανιζόμενου τότε τομέα σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, η στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας αποσκοπούσε και στην επιβολή μιας νέας πειθαρχίας στην παραγωγή μεταξύ των υπολοίπων μελών του OPEC.

Αρχικά, όλα έδειχναν ότι η στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας απέδιδε.

Στις αρχές του 2015, και συγκεκριμένα τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, ο αριθμός ενεργών πετρελαϊκών γεωτρύπανων στις Ηνωμένες Πολιτείες σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση από το 1991, ενώ και τα γεωτρύπανα φυσικού αερίου μειώθηκαν σημαντικά την ίδια περίοδο.

Σύμφωνα με στοιχεία του κλάδου για το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2015, περίπου το 1/3 από τα 800 σχεδιαζόμενα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου — συνολικής αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων και αποθεμάτων σχεδόν 60 δισ. βαρελιών ισοδύναμου πετρελαίου — εντάσσονταν στην κατηγορία των μη συμβατικών έργων και ήταν υποψήφια για αναβολή ή και ακύρωση.

Σε ετήσια βάση, η παραγωγή των αμερικανικών εταιρειών σχιστολιθικού πετρελαίου μειώθηκε κατά περίπου 50%, γεγονός που τις ανάγκασε να περικόψουν τις επενδύσεις τους σε περίπου 60 δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 100 δισ. το 2014.

Η ανασύνταξη των Αμερικανών

Όμως, το καθοριστικό σημείο καμπής ήρθε όταν ο αμερικανικός τομέας σχιστολιθικού πετρελαίου ανασυντάχθηκε. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, εξελίχθηκε σε μια πιο αποδοτική, λιγότερο δαπανηρή μηχανή παραγωγής, η οποία μπορούσε να επιβιώσει — και ακόμη και να αποκομίζει κέρδη — με τιμές WTI γύρω στα 35 δολάρια το βαρέλι, έναντι των 70 δολαρίων που θεωρούνταν προηγουμένως βιώσιμο όριο.

Αυτή η μεταμόρφωση επιτεύχθηκε χάρη στη ραγδαία πρόοδο της τεχνολογίας: μεγαλύτερα οριζόντια γεωτρητικά περάσματα, πιο ακριβής έλεγχος των σταδίων υδραυλικής ρωγμάτωσης και χρήση υψηλότερης ποιότητας και πιο λεπτής άμμου για αυξημένη απόδοση ανά γεώτρηση. Επίσης, η μείωση του κόστους ενισχύθηκε μέσω των τεχνικών πολυγεωτρητικών βάσεων (multi-pad drilling) και της βελτιστοποίησης των αποστάσεων μεταξύ των γεωτρήσεων.

Κατά την ίδια περίοδο, το Ριάντ μετακινήθηκε από δημοσιονομικό πλεόνασμα σε ιστορικό έλλειμμα-ρεκόρ, ύψους 98 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2015. Επιπλέον, ξόδεψε τουλάχιστον 250 δισεκατομμύρια δολάρια από τα συναλλαγματικά του αποθέματα — ποσό που, όπως παραδέχθηκαν ανώτεροι αξιωματούχοι, «χάθηκε οριστικά».

Πόσα έχασε ο OPEC

Συνολικά, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), τα κράτη-μέλη του καρτέλ έχασαν τουλάχιστον 450 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα κατά τη διάρκεια του Πετρελαϊκού Πολέμου 2014-2016. 

Ένα βαρύ τίμημα για μια στρατηγική που απέτυχε να φέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Ο Πετρελαϊκός Πόλεμος του 2020 – που βασίστηκε στην ίδια ακριβώς στρατηγική υπερπαραγωγής με εκείνη του 2014-2016 – δεν κατέρρευσε τόσο λόγω λανθασμένων εκτιμήσεων για την ανθεκτικότητα των Αμερικανών παραγωγών σχιστολιθικού πετρελαίου, όσο εξαιτίας της άμεσης πολιτικής παρέμβασης του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Με φόντο τις εν δυνάμει καταστροφικές οικονομικές και πολιτικές συνέπειες από μια εκτόξευση – και κυρίως μια παρατεταμένη άνοδο – των τιμών του πετρελαίου και της βενζίνης, ο Τραμπ ξεκίνησε να προειδοποιεί δημοσίως και κατ’ επανάληψη τη Σαουδική Αραβία. 

Τόσο μέσω ομιλιών και αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσο και στο παρασκήνιο της νομοθετικής διαδικασίας για το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο NOPEC, διεμήνυσε ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να ανεχθούν καμία απειλή για τον στρατηγικό τους τομέα σχιστολιθικού πετρελαίου — και κατ’ επέκταση για την οικονομία και το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Πιο χαρακτηριστική ήταν η προσωπική του προειδοποίηση προς τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να αποσύρει τη στρατιωτική της υποστήριξη από το βασίλειο. 

Ο Τραμπ φέρεται μάλιστα να του είπε ότι «δεν θα παρέμενε στην εξουσία ούτε δύο εβδομάδες χωρίς την υποστήριξη του αμερικανικού στρατού».

Καθώς μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2020 δεν υπήρχε ένδειξη ότι το Ριάντ σκόπευε να τερματίσει τη σύγκρουση, ο Τραμπ πήρε τηλέφωνο τον de facto ηγέτη της χώρας, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, στις 2 Απριλίου και ήταν απολύτως ξεκάθαρος: αν ο ΟΠΕΚ δεν προχωρούσε άμεσα σε περικοπές της παραγωγής — ώστε να επιτρέψει την άνοδο των τιμών του πετρελαίου πάνω από τα επικίνδυνα όρια για τους Αμερικανούς παραγωγούς — τότε ο ίδιος δεν θα μπορούσε να αποτρέψει το Κογκρέσο από την ψήφιση νόμου για την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το βασίλειο.

Η αντίδραση ήταν άμεση: η υπερπαραγωγή περιορίστηκε και ο Πετρελαϊκός Πόλεμος του 2020 έλαβε τέλος.

Η ανθεκτικότητα του τομέα σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ έχει μεταβληθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Σύμφωνα με την πρόσφατη Έρευνα Ενέργειας της Fed του Ντάλας, το σημείο ισορροπίας για νέα γεωτρήσεις διαμορφώνεται γύρω στα 65 δολάρια το βαρέλι, ενώ για τις ήδη υπάρχουσες γεωτρήσεις παραμένει σαφώς χαμηλότερο.

Παράλληλα, αν και το κόστος άντλησης πετρελαίου στη Σαουδική Αραβία έχει αυξηθεί από το εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο του 1-2 δολαρίων ανά βαρέλι το 2014, παραμένει ακόμα πολύ χαμηλό — μόλις 3-5 δολάρια σήμερα. 

Ωστόσο, το κρίσιμο νούμερο δεν είναι αυτό. Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, η δημοσιονομική τιμή ισορροπίας για τον κρατικό προϋπολογισμό της Σαουδικής Αραβίας το 2025 ανέρχεται σε τουλάχιστον 90,9 δολάρια ανά βαρέλι Brent. 

Με άλλα λόγια, το Βασίλειο δεν έχει μεγαλύτερο περιθώριο να ανεχθεί παρατεταμένες χαμηλές τιμές πετρελαίου απ’ ό,τι είχε το 2014-2016 ή το 2020.

Και το πολιτικό τοπίο δεν είναι ευνοϊκότερο. Με τον Ντόναλντ Τραμπ πίσω στον Λευκό Οίκο και τους Ρεπουμπλικάνους να ελέγχουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε ακόμα πιο δύσκολη θέση να αντιμετωπίσει τις ενδεχόμενες πιέσεις από την Ουάσιγκτον. 

Όπως σημείωσε ανώτερη πηγή στον τομέα της ενέργειας με άμεση πρόσβαση στον Λευκό Οίκο, η αμερικανική κυβέρνηση θεωρεί πως το Ριάντ θα επιλέξει μια πιο «συγκρατημένη» στρατηγική όσον αφορά την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, σε συντονισμό με τις ΗΠΑ.

«Οι τιμές πετρελαίου στο κάτω άκρο του ιστορικού μέσου όρου εξυπηρετούν τις ΗΠΑ από πλευράς πληθωρισμού, εφόσον δεν κατρακυλήσουν υπερβολικά χαμηλά – και η Ουάσιγκτον έχει καταστήσει σαφές αυτό το πλαίσιο στη Σαουδική Αραβία», δήλωσε χαρακτηριστικά. 

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, αυτό αποτέλεσε αντικείμενο των επαφών μεταξύ Αμερικανών και Σαουδαράβων αξιωματούχων κατά την επίσκεψη Τραμπ στη Σαουδική Αραβία στις 13 Μαΐου, όταν και υπεγράφη ευρείας κλίμακας οικονομική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών.

«Για το Ριάντ, μια πιο ήπια προσέγγιση μπορεί να αποφέρει μακροπρόθεσμα οικονομικά και στρατηγικά οφέλη, ακόμη κι αν οι τιμές του πετρελαίου είναι προς το παρόν κάτω από τις δημοσιονομικές του ανάγκες. Το όποιο δημοσιονομικό κενό μπορούν εύκολα να το καλύψουν με δανεισμό από τις διεθνείς αγορές», κατέληξε η ίδια πηγή.

www.worldenergynews.gr 

Ρoή Ειδήσεων

Δείτε επίσης