Η μεγαλούπολη της Σαουδικής Αραβίας, NEOM, αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων, έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία του κόσμου ως μια πόλη που υπόσχεται να διευρύνει τα όρια του πολεοδομικού σχεδιασμού.
H κατασκευή της ΝΕΟΜ
Η πόλη είναι έτοιμη να υψωθεί στην έρημο Ταμπούκ, με ουρανοξύστες με καθρέφτες που εκτείνονται σε μήκος 170 χιλιομέτρων, ιπτάμενα ταξί και μια πίστα σκι στη μέση της ερήμου, η NEOM είναι βέβαιο ότι θα ανταγωνιστεί όλα τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου... αν ποτέ ολοκληρωθεί.
Ενώ η πρόταση της NEOM αφορά την δημιουργία μιας πράσινης ζωής και την πολυτέλεια, μια προειδοποίηση από μέσα υποδηλώνει ότι το έργο μπορεί να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό: μπορεί να διαταράξει το ίδιο το κλίμα στο οποίο ελπίζει να προσαρμοστεί. Ο Donald Wuebbles, κλιματολόγος από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και αμειβόμενος σύμβουλος του έργου, λέει ότι η κλίμακα της NEOM θα μπορούσε να αλλάξει τα καιρικά πρότυπα στον Κόλπο της Άκαμπα και πέραν αυτού.
Η αναπροσαρμογή των καιρικών συνθηκών
Η NEOM είναι το πνευματικό τέκνο της προσπάθειας της Σαουδικής Αραβίας να διαφοροποιήσει την οικονομία της και να επενδύσει στο μέλλον της χώρας της μακροπρόθεσμα. Μια γραμμική πόλη σε δύο τοίχους με καθρέφτες που φτάνουν τα 500 μέτρα στον ουρανό. Με σχέδια για το Oxagon, έναν πλωτό βιομηχανικό κόμβο, και το Treyam, ένα συγκρότημα θέρετρων στη θάλασσα, πιθανότατα θα είναι η πιο φιλόδοξη πόλη του αιώνα στον κόσμο.
Αλλά, η προσαρμογή στο άγριο κλίμα της Ταμπούκ αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τους σχεδιαστές της NEOM, καθώς στην σύλληψή της συνδυάζεται η παλιά σοφία της ερήμου με πρωτοποριακό σχεδιασμό:
Πύργοι με καθρέφτες: Αυτά τα κτίρια θα αντανακλούν, όχι θα απορροφούν, τις ακτίνες του ήλιου, διατηρώντας χαμηλές τις θερμοκρασίες ακόμη και στον σκληρό μεσημεριανό ήλιο.
Φυσικός αερισμός: Ο στενός σχεδιασμός της πόλης έχει σκοπό να διοχετεύει το αεράκι της ερήμου στους δρόμους, χρησιμοποιώντας τον άνεμο ως ελεύθερο, φυσικό κλιματιστικό.
Σκίαση και θερμική μάζα: Προεξοχές και στέγαστρα θα καλύπτουν τα πεζοδρόμια, ενώ ορισμένες κατασκευές θα χρησιμοποιούν βαριά υλικά που απορροφούν θερμότητα την ημέρα και την απελευθερώνουν τη νύχτα, μετριάζοντας τις έντονες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.
Η γεωθερμική εγκατάσταση
Κάτω από όλα αυτά, το NEOM θέλει να αξιοποιήσει τα μυστικά της ίδιας της ερήμου: γεωθερμική ενέργεια για να διατηρεί τα πράγματα σταθερά στο υπόγειο, τεχνητή νοημοσύνη για να ρυθμίζει την ψύξη και τη θέρμανση ανάλογα με τις ανάγκες και έξυπνα υλικά για να παγιδεύει τη ζέστη τον χειμώνα και να κρατά μακριά τις καυτές ακτίνες το καλοκαίρι.
Οι κίνδυνοι για το κλίμα
Παρά όλη αυτή τη φουτουριστική σκέψη, υπάρχει ένας πραγματικός κίνδυνος η κλίμακα του NEOM να είναι τόσο τεράστια που μπορεί να ανατρέψει τη φυσική ισορροπία της περιοχής. Ο Wuebbles ήταν άμεσος: αυτοί οι καθρέφτες τοίχοι και οι χαλύβδινοι σκελετοί θα μπορούσαν να ανακατευθύνουν τα ρεύματα αέρα, μετατοπίζοντας πού πέφτει η βροχή, πού χτυπούν περισσότερο οι αμμοθύελλες και πώς φυσούν οι άνεμοι στον Κόλπο.
Οι αστικές θερμικές νησίδες είναι κάτι πραγματικό σε πόλεις όπως το Φοίνιξ ή το Ντουμπάι, όπου το σκυρόδεμα και το γυαλί παγιδεύουν τη θερμότητα και δημιουργούν νέα μικροκλίματα. Αλλά το σχέδιο του NEOM (με τα 105 μίλια ανακλαστικού γυαλιού και χάλυβα) επισκιάζει οτιδήποτε έχει προηγηθεί. Δεν υπάρχει κανένα πραγματικό σχέδιο για το τι θα μπορούσε να κάνει στο κλίμα της Ερυθράς Θάλασσας, και γι' αυτό το Wuebbles έχει πιέσει για περισσότερες μελέτες.
Ακόμα και οι ίδιοι οι σύμβουλοι του έργου για το κλίμα, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ενώ το έργο ακούγεται ουτοπικό, μπορεί να καταρρεύσει σαν τον Πύργο της Βαβέλ πολύ πριν ολοκληρωθεί, καθώς από τη μία πλευρά, είναι ένα όραμα μιας μελλοντικής πόλης που θα μπορούσε να δείξει πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζουν σε αρμονία με τα πιο σκληρά περιβάλλοντα στον πλανήτη. Από την άλλη, είναι ένα στοίχημα με τη φυσική ισορροπία μιας ερήμου που έχει επιβιώσει χιλιετίες καυτών ημερών και παγωμένων νυχτών.
