Σύμφωνα με τις νεότερες μετρήσεις, ο Μόρνος έχει χάσει άνω του 40% των αποθεμάτων σε μία διετία, με αποτέλεσμα η επιφάνεια της λίμνης να μειωθεί σχεδόν στο μισό, ενώ στην Υλίκη η ποσότητα του νερού του μειωθεί κατά 40% μόλις σε ένα έτος
Καμπανάκι κρούουν για τους ταμιευτήρες του Μόρνου και της Υλίκης, τις δύο κυριότερες πηγές υδροδότησης της Αττικής, οι επιστήμονες, εντείνοντας τις ανησυχίες ότι η ξηρασία των τελευταίων ετών έχει φέρει την πρωτεύουσα στο πρόθυρα οξείας κρίσης λειψυδρίας.
Τα συνεργεία της ΕΥΔΑΠ έκαναν αυτοψία με τη βοήθεια drones και φανερώνουν τη ραγδαία μείωση της στάθμης του νερού.
Αρκετά σημαντικές εκτάσεις που πριν από δύο έως τρία χρόνια ήταν μέρος του βυθού αποτελούν πλέον όχθες των δύο λιμνών, προδίδοντας την ταχύτατη υποχώρηση των υδάτων, ενώ στα αβαθή του Μόρνου ξεπροβάλλουν τα άλλοτε βυθισμένα ερείπια του εγκαταλελειμμένου χωριού Κάλλιο.
Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τις νεότερες μετρήσεις, ο Μόρνος έχει χάσει άνω του 40% των αποθεμάτων σε μία διετία, με αποτέλεσμα η επιφάνεια της λίμνης να μειωθεί σχεδόν στο μισό, ενώ στην Υλίκη η ποσότητα του νερού του μειωθεί κατά 40% μόλις σε ένα έτος.
Στη συρρίκνωση των σωμάτων νερού συμβάλλει και η κλιματική αλλαγή, καθώς οι άνυδροι χειμώνες και η έλλειψη χιονιού στις βουνοκορφές οδηγούν στο στέρεμα των ρυακιών και που ανανεώνουν φυσικά το απόθεμα λιμνών και ποταμών.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η κατανάλωση του νερού στην Αττική αυξήθηκε το 2024 κατά 6% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, επιτείνοντας το πρόβλημα και επιταχύνοντας την εξέλιξή του.
Σημειώνεται πως, παρά τις προειδοποιήσεις για λελογισμένη κατανάλωση νερού, πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής έδειξε πως η πλειονότητα των Ελλήνων αναγνωρίζει μεν ως σοβαρό το πρόβλημα της λειψυδρίας, όμως το ποσοστό όσων έχουν επίγνωση του προβλήματος πέφτει στο μισό όταν καλούνται να απαντήσουν εάν επηρεάζει την περιοχή όπου κατοικούν οι ίδιοι.
Γιατί δεν γεμίζουν οι ταμιευτήρες παρά τις έντονες πρόσφατες βροχοπτώσεις
Επιστημονική εξήγηση για το ότι οι ισχυρές βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών δεν συνεισφέρουν ιδιαίτερα στην αύξηση της στάθμης των υδάτων στον Μόρνο και στην Υλίκη έδωσε σήμερα ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ευθύμης Λέκκας.
«Οι ταμιευτήρες γεμίζουν ουσιαστικά από την απορροή, από επιφανειακά νερά που απορρέουν στη λεκάνη, κυρίως όμως γεμίζουν με το αργό λιώσιμο του χιονιού που πιθανώς να έχουμε το επόμενο διάστημα», σημείωσε ο κ. Λέκκας στον ΣΚΑΪ, προσθέτοντας ότι το νερό της βροχής που δεν πέφτει απευθείας στους ταμιευτήρες «χρειάζεται αρκετά μεγάλο χρόνο ώστε να εμπλουτίσει τους υπόγειους υδροφορείς» και απαιτείται ακόμα περισσότερος χρόνος ώστε να αντληθεί.
Ο κ. Λέκκας στάθηκε και σε λύσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για την καλύτερη συγκράτηση νερού, ώστε να αξιοποιηθεί στην κατανάλωση. Μια δυνητική λύση είναι μικρά φράγματα ή οι μικροί ταμιευτήρες, που μπορούν να «καθυστερήσουν το νερό, ώστε να μπορέσει να κατεισδύσει στο υπέδαφος και να εμποτιστούν οι υδροφόροι ορίζοντες».
Δεύτερη λύση μπορεί να αποτελέσει η αφαλάτωση, που «τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ», ενώ «μπορέσαμε και μειώσαμε και την κατανάλωση του ρεύματος», δεδομένου ότι παλαιότερα οι μονάδες αφαλάτωσης ήταν ιδιαίτερα ενεργοβόρες.
Προσέθεσε όμως ότι η κατανάλωση ενέργειας παραμένει «μεγάλη» και υπάρχει «περιβαλλοντικό αποτύπωμα».
Ο κ. Λέκκας συμπλήρωσε πως ένας ακόμα παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει είναι ο περιορισμός των απωλειών νερού στα δίκτυα υδροδότησης, αν και παραδέχτηκε ότι «δεν είναι εύκολο να αντικαταστήσεις όλα τα δίκτυα».
Τελευταίο ζητούμενο είναι η απόκτηση «συνείδησης κατανάλωσης», τόσο στις πόλεις όσο και στον αγροτικό τομέα, τόνισε ο κ. Λέκκας.
«Το νερό όταν το έχουμε το σπαταλάμε, όταν δεν τον έχουμε δημιουργεί τεράστια προβλήματα», είπε χαρακτηριστικά.
Τι λέει ο καθηγητής
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας, αρχικά προσπάθησε να εξηγήσει την παραδοξότητα του πώς γίνεται από τη μια να έχουμε έναν τόσο μεγάλο όγκο βροχής και από την άλλη να μιλάμε για συνεχή μείωση των αποθεμάτων νερού που διαθέτουμε.
«Ο κύκλος νερού δεν είναι ένας βραχυπρόθεσμος κύκλος αλλά ένας μεσο και μακροπρόθεσμος κύκλος. Αυτή τη στιγμή πέφτει ραγδαία η βροχή και εφόσον πέφτει εκεί που πρέπει να πέσει, έχει καλώς, όμως το υπόλοιπο νερό που πέφτει εκτός των ταμιευτήρων χρειάζεται αρκετά μεγάλο χρόνο να εμπλουτίσει τους υπόγειους υδροφορείς και χρειαζόμαστε και εμείς αρκετά μεγάλο χρόνο να αντλήσουμε αυτούς τους υδροφορείς», εξήγησε.
Ο ρόλος των υπόγειων νερών
«Τα υπόγεια νερά είναι εκείνα τα νερά που έχουν μια σταθερή αξία είναι μεγάλες ποσότητες, νερά που συνήθως δεν θέλουν επεξεργασία και μπορούν να αποθηκευτούν για μεγάλο χρονικό διάστημα», πρόσθεσε στη συνέχεια.
«Έχουμε επίσης τους ταμιευτήρες οι οποίοι γεμίζουν από επιφανειακά νερά που απορρέουν μέσα στη λεκάνη και κυρίως όμως γεμίζουν με το αργό λιώσιμο του χιονιού μπορεί να έχουμε το επόμενο χρονικό διάστημα, δηλαδή το χιόνι είναι σύμμαχός μας».
Για τη δημιουργία μικρών φραγμάτων
Ο κ Λέκκας είπε επίσης ότι «θα πρέπει να δούμε το θέμα της καθυστέρησης της άφιξης του επιφανειακού νερού στον θαλάσσιο χώρο, δηλαδή, μέσα στις διαμορφωμένες λεκάνες, εκεί που τα πετρώματα το επιτρέπουν, μπορούμε να κάνουμε τα λεγόμενα φραγματάκια ή μικρούς ταμιευτήρες, με σκοπό αυτά να καθυστερούν το νερό, έτσι ώστε το νερό να μπορεί να κατεισδύσει στο υπέδαφος και να εμποτιστούν οι υδροφόροι ορίζοντες».
«Και στη συνέχεια υπάρχει η λύση της αφαλάτωσης η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ, μπορεί να βοηθήσει, αλλά και εκεί θέλει προσοχή γιατί το κόστος είναι μεγάλο, υπάρχει μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και υπάρχει και μεγάλη κατανάλωση ενέργειας. Και υπάρχει και μια άλλη παράμετρος που είναι τα δίκτυα τα οποία θέλουν αλλαγή αλλά δεν είναι είναι εύκολο να αντικαταστήσεις όλα τα δίκτυα», σημείωσε.
«Πρέπει να γίνουν δράσεις και στον αγροτικό τομέα, εκεί μπορούμε να κάνουμε μεγάλη εξοικονόμηση νερού»
Ο καθηγητής ανέφερε επιπλέον ότι σημαντικό ζήτημα που πρέπει να δούμε είναι η κατανάλωση νερού στον αστικό χώρο. «Εδώ θα πρέπει να κάνουμε δράσεις για να αποκτήσουμε συνείδηση κατανάλωσης. Αντίστοιχα δράσεις πρέπει να γίνουν στον αγροτικό τομέα, καθώς εκεί μπορούμε να κάνουμε μεγάλη εξοικονόμηση νερού», είπε.
Ερωτηθείς τέλος για το πώς μεταφράζεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην καθημερινότητα των πολιτών ο κ Λέκκας είπε ότι πρακτικά αυτό δεν σημαίνει κάτι καθώς πρόκειται για μια γραφειοκρατική παρέμβαση έτσι ώστε να αποφύγουμε τη μεγαλύτερη γραφειοκρατία στη συνέχεια.
www.worldenergynews.gr
Τα συνεργεία της ΕΥΔΑΠ έκαναν αυτοψία με τη βοήθεια drones και φανερώνουν τη ραγδαία μείωση της στάθμης του νερού.
Αρκετά σημαντικές εκτάσεις που πριν από δύο έως τρία χρόνια ήταν μέρος του βυθού αποτελούν πλέον όχθες των δύο λιμνών, προδίδοντας την ταχύτατη υποχώρηση των υδάτων, ενώ στα αβαθή του Μόρνου ξεπροβάλλουν τα άλλοτε βυθισμένα ερείπια του εγκαταλελειμμένου χωριού Κάλλιο.
Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τις νεότερες μετρήσεις, ο Μόρνος έχει χάσει άνω του 40% των αποθεμάτων σε μία διετία, με αποτέλεσμα η επιφάνεια της λίμνης να μειωθεί σχεδόν στο μισό, ενώ στην Υλίκη η ποσότητα του νερού του μειωθεί κατά 40% μόλις σε ένα έτος.
Στη συρρίκνωση των σωμάτων νερού συμβάλλει και η κλιματική αλλαγή, καθώς οι άνυδροι χειμώνες και η έλλειψη χιονιού στις βουνοκορφές οδηγούν στο στέρεμα των ρυακιών και που ανανεώνουν φυσικά το απόθεμα λιμνών και ποταμών.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η κατανάλωση του νερού στην Αττική αυξήθηκε το 2024 κατά 6% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, επιτείνοντας το πρόβλημα και επιταχύνοντας την εξέλιξή του.
Σημειώνεται πως, παρά τις προειδοποιήσεις για λελογισμένη κατανάλωση νερού, πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής έδειξε πως η πλειονότητα των Ελλήνων αναγνωρίζει μεν ως σοβαρό το πρόβλημα της λειψυδρίας, όμως το ποσοστό όσων έχουν επίγνωση του προβλήματος πέφτει στο μισό όταν καλούνται να απαντήσουν εάν επηρεάζει την περιοχή όπου κατοικούν οι ίδιοι.
Γιατί δεν γεμίζουν οι ταμιευτήρες παρά τις έντονες πρόσφατες βροχοπτώσεις
Επιστημονική εξήγηση για το ότι οι ισχυρές βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών δεν συνεισφέρουν ιδιαίτερα στην αύξηση της στάθμης των υδάτων στον Μόρνο και στην Υλίκη έδωσε σήμερα ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ευθύμης Λέκκας.
«Οι ταμιευτήρες γεμίζουν ουσιαστικά από την απορροή, από επιφανειακά νερά που απορρέουν στη λεκάνη, κυρίως όμως γεμίζουν με το αργό λιώσιμο του χιονιού που πιθανώς να έχουμε το επόμενο διάστημα», σημείωσε ο κ. Λέκκας στον ΣΚΑΪ, προσθέτοντας ότι το νερό της βροχής που δεν πέφτει απευθείας στους ταμιευτήρες «χρειάζεται αρκετά μεγάλο χρόνο ώστε να εμπλουτίσει τους υπόγειους υδροφορείς» και απαιτείται ακόμα περισσότερος χρόνος ώστε να αντληθεί.
Ο κ. Λέκκας στάθηκε και σε λύσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για την καλύτερη συγκράτηση νερού, ώστε να αξιοποιηθεί στην κατανάλωση. Μια δυνητική λύση είναι μικρά φράγματα ή οι μικροί ταμιευτήρες, που μπορούν να «καθυστερήσουν το νερό, ώστε να μπορέσει να κατεισδύσει στο υπέδαφος και να εμποτιστούν οι υδροφόροι ορίζοντες».
Δεύτερη λύση μπορεί να αποτελέσει η αφαλάτωση, που «τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ», ενώ «μπορέσαμε και μειώσαμε και την κατανάλωση του ρεύματος», δεδομένου ότι παλαιότερα οι μονάδες αφαλάτωσης ήταν ιδιαίτερα ενεργοβόρες.
Προσέθεσε όμως ότι η κατανάλωση ενέργειας παραμένει «μεγάλη» και υπάρχει «περιβαλλοντικό αποτύπωμα».
Ο κ. Λέκκας συμπλήρωσε πως ένας ακόμα παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει είναι ο περιορισμός των απωλειών νερού στα δίκτυα υδροδότησης, αν και παραδέχτηκε ότι «δεν είναι εύκολο να αντικαταστήσεις όλα τα δίκτυα».
Τελευταίο ζητούμενο είναι η απόκτηση «συνείδησης κατανάλωσης», τόσο στις πόλεις όσο και στον αγροτικό τομέα, τόνισε ο κ. Λέκκας.
«Το νερό όταν το έχουμε το σπαταλάμε, όταν δεν τον έχουμε δημιουργεί τεράστια προβλήματα», είπε χαρακτηριστικά.
Τι λέει ο καθηγητής
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας, αρχικά προσπάθησε να εξηγήσει την παραδοξότητα του πώς γίνεται από τη μια να έχουμε έναν τόσο μεγάλο όγκο βροχής και από την άλλη να μιλάμε για συνεχή μείωση των αποθεμάτων νερού που διαθέτουμε.
«Ο κύκλος νερού δεν είναι ένας βραχυπρόθεσμος κύκλος αλλά ένας μεσο και μακροπρόθεσμος κύκλος. Αυτή τη στιγμή πέφτει ραγδαία η βροχή και εφόσον πέφτει εκεί που πρέπει να πέσει, έχει καλώς, όμως το υπόλοιπο νερό που πέφτει εκτός των ταμιευτήρων χρειάζεται αρκετά μεγάλο χρόνο να εμπλουτίσει τους υπόγειους υδροφορείς και χρειαζόμαστε και εμείς αρκετά μεγάλο χρόνο να αντλήσουμε αυτούς τους υδροφορείς», εξήγησε.
Ο ρόλος των υπόγειων νερών
«Τα υπόγεια νερά είναι εκείνα τα νερά που έχουν μια σταθερή αξία είναι μεγάλες ποσότητες, νερά που συνήθως δεν θέλουν επεξεργασία και μπορούν να αποθηκευτούν για μεγάλο χρονικό διάστημα», πρόσθεσε στη συνέχεια.
«Έχουμε επίσης τους ταμιευτήρες οι οποίοι γεμίζουν από επιφανειακά νερά που απορρέουν μέσα στη λεκάνη και κυρίως όμως γεμίζουν με το αργό λιώσιμο του χιονιού μπορεί να έχουμε το επόμενο χρονικό διάστημα, δηλαδή το χιόνι είναι σύμμαχός μας».
Για τη δημιουργία μικρών φραγμάτων
Ο κ Λέκκας είπε επίσης ότι «θα πρέπει να δούμε το θέμα της καθυστέρησης της άφιξης του επιφανειακού νερού στον θαλάσσιο χώρο, δηλαδή, μέσα στις διαμορφωμένες λεκάνες, εκεί που τα πετρώματα το επιτρέπουν, μπορούμε να κάνουμε τα λεγόμενα φραγματάκια ή μικρούς ταμιευτήρες, με σκοπό αυτά να καθυστερούν το νερό, έτσι ώστε το νερό να μπορεί να κατεισδύσει στο υπέδαφος και να εμποτιστούν οι υδροφόροι ορίζοντες».
«Και στη συνέχεια υπάρχει η λύση της αφαλάτωσης η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ, μπορεί να βοηθήσει, αλλά και εκεί θέλει προσοχή γιατί το κόστος είναι μεγάλο, υπάρχει μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και υπάρχει και μεγάλη κατανάλωση ενέργειας. Και υπάρχει και μια άλλη παράμετρος που είναι τα δίκτυα τα οποία θέλουν αλλαγή αλλά δεν είναι είναι εύκολο να αντικαταστήσεις όλα τα δίκτυα», σημείωσε.
«Πρέπει να γίνουν δράσεις και στον αγροτικό τομέα, εκεί μπορούμε να κάνουμε μεγάλη εξοικονόμηση νερού»
Ο καθηγητής ανέφερε επιπλέον ότι σημαντικό ζήτημα που πρέπει να δούμε είναι η κατανάλωση νερού στον αστικό χώρο. «Εδώ θα πρέπει να κάνουμε δράσεις για να αποκτήσουμε συνείδηση κατανάλωσης. Αντίστοιχα δράσεις πρέπει να γίνουν στον αγροτικό τομέα, καθώς εκεί μπορούμε να κάνουμε μεγάλη εξοικονόμηση νερού», είπε.
Ερωτηθείς τέλος για το πώς μεταφράζεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην καθημερινότητα των πολιτών ο κ Λέκκας είπε ότι πρακτικά αυτό δεν σημαίνει κάτι καθώς πρόκειται για μια γραφειοκρατική παρέμβαση έτσι ώστε να αποφύγουμε τη μεγαλύτερη γραφειοκρατία στη συνέχεια.
www.worldenergynews.gr
