Μια ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, που εκπονήθηκε για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου και τέθηκε σε διαβούλευση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, περιγράφει με σαφήνεια τους όρους με τους οποίους γίνονται και θα γίνονται στο εξής οι εξορύξεις στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου.
Η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων
Η περιοχή παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, κάτι που εκπληρώνει τη στρατηγική της Ελλάδας για την ενεργειακή μετάβαση. Οι λόγοι για επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής σχετίζονται τόσο με τη γεωλογική δομή (Εξωτερικές Ελληνίδες-Ιόνιος ζώνη, ζώνη Παξών) όσο και με τις ενδείξεις όπως οι διαρροές υδρογονανθράκων στην επιφάνεια, εμφάνιση πίσσας, κ.λπ..
Με βάση όσα αναφέρει η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η ευρύτερη περιοχή του Ιονίου περιλαμβάνει 11 σημεία ενδιαφέροντος (μπλοκ) για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Στα μισθωμένα είναι έξι οικόπεδα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Από αυτά, μόνο το μπλόκ στο Κατάκολο – που είναι έως σήμερα η μοναδική περιοχή στη Δυτική Ελλάδα με αποδεδειγμένη ανακάλυψη πετρελαίου και φυσικού αερίου -βρίσκεσαι σε φάση ανάπτυξης, ενώ οι υπόλοιπες περιοχές βρίσκονται σε φάση έρευνας. Πρόκειται για τρεις θαλάσσιες περιοχές που εντοπίζονται στο Ιόνιο Πέλαγος (Μπλοκ 2, Μπλοκ 10, Μπλοκ Ιονίου) και δύο θαλάσσιες περιοχές στην Κρήτη (Δυτικά της Κρήτης, Νοτιοδυτικά της Κρήτης).
Οι έρευνες για τους υδρογονάνθρακες πραγματοποιούνται από εταιρείες – όπως η Energean Hellas Ltd, η HELLENiQ Upstream και η ExxonMobil – οι οποίες έχουν εξασφαλίσει από το Δημόσιο το δικαίωμα διεξαγωγής ερευνών για συγκεκριμένες χερσαίες ή θαλάσσιες περιοχές. Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Α.Ε. ως ο αρμόδιος φορέας για τη διαχείριση και την παραχώρηση δικαιωμάτων εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου. Η ΕΔΕΥΕΠ παραχωρεί τα δικαιώματα έρευνας και παραγωγής μέσω συμβάσεων μίσθωσης ή διανομής της παραγωγής.
Κάθε σύμβαση υπογράφεται από την ΕΔΕΥΕΠ και το μισθωτή και στη συνέχεια κυρώνεται με νόμο. Η διάρκεια του σταδίου έρευνας περιορίζεται στα οκτώ έτη για τις θαλάσσιες περιοχές, με τη δυνατότητα επέκτασης κατόπιν αιτήματος του μισθωτή, κατά χρονικό διάστημα που δε θα υπερβαίνει το ήμισυ της αρχικής διάρκειας και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Στην Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), αναγράφεται ρητά ότι οι περιοχές οι οποίες ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000 θα πρέπει να παραμείνουν άθικτες από τα έργα και τις δραστηριότητες του προγράμματος και ότι τα όποια έργα απαιτούνται για την προετοιμασία και τελική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων θα πρέπει να χωροθετούνται σε απόσταση τουλάχιστον ενός χιλιομέτρου από τα όρια των προστατευόμενων περιοχών. Η συμμόρφωση των Μισθωτών με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) υποχρεωτική διαδικασία.
Τόσο οι υφιστάμενες όσο και οι μελλοντικές αναπτυξιακές δυνατότητες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου ενδέχεται να επιφέρουν επιπτώσεις στο προστατευτέο αντικείμενο (είδη και τύπους οικοτόπων).
Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να υποβαθμιστεί σημαντικά η θαλάσσια μεγαπανίδα προκαλώντας αποδεδειγμένα στρες και τραυματισμούς, προσωρινή ή μόνιμη απώλεια ακοής, αλλαγή στη συμπεριφορά και την κατανομή των συγκεκριμένων ειδών, με μακροχρόνιες επιπτώσεις που επηρεάζουν την επιβίωσή τους. Ο υποβρύχιος θόρυβος, και ειδικά οι υπερβολικά υψηλές εντάσεις και χαμηλές συχνότητες των σεισμικών ερευνών, ταξιδεύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά εντός των υδάτων και συχνά συνδέονται με εκβρασμούς και συνεπώς με αυξημένη θνησιμότητα ατόμων ειδών κητωδών.
Στην περιοχή του Ιονίου έχουν υπάρξει αντίστοιχα περιστατικά φαινομένων μαζικών εκβρασμών που έχουν συνδεθεί με τη χρήση ηχοβολιστικών (σόναρ) κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων. Επιπλέον, η ανάπτυξη μιας τέτοιας δραστηριότητας δύναται να επιφέρει αύξηση στην διέλευση πλοίων με επαύξηση του υποθαλάσσιου θορύβου, του κινδύνου συγκρούσεων μεγάλων πλοίων με είδη κητωδών, και του κινδύνου περιστατικού ρύπανσης στην ευρύτερη περιοχή.
Οι σχετικές προτάσεις
Οι μελετητές προτείνουν την καθιέρωση ζώνης αποκλεισμού δραστηριοτήτων εξόρυξης υδρογονανθράκων σε ακτίνα πέντε χιλιομέτρων από τα όρια της περιφερειακής ζώνης.
«Στη θαλάσσια περιοχή που χωροθετείται κατά 5 χλμ. εκατέρωθεν της ισοβαθούς των 1000 μέτρων και κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου είναι σημαντικό να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη μετακίνηση των ειδών», αναφέρεται και τονίζεται ακόμα πως θα πρέπει να εξεταστεί η εφαρμογή ρυθμίσεων για την προστασία των ειδών «καθώς ακούσιες διαρροές πετρελαίου, φυσικού αερίου και χημικών ουσιών δύνανται να προκαλέσουν σοβαρή ρύπανση, επηρεάζοντας σημαντικά τα είδη και τους οικοτόπους της ευρύτερη περιοχής. Ομοίως τοξικά υποπροϊόντα τα οποία ενδέχεται να εκλυθούν κατά τη διαδικασία των γεωτρήσεων, μπορούν να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις, επηρεάζοντας άμεσα τους προστατευόμενους οργανισμούς ή και έμμεσα μέσω της συσσώρευσής τους στην τροφική αλυσίδα. Επιπλέον, οι υποδομές που σχετίζονται με την εξόρυξη, όπως αγωγοί και πλατφόρμες, ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφή κρίσιμων τύπων οικοτόπων και ενδιαιτημάτων τα οποία αξιοποιούνται από είδη της περιοχής. Παράλληλα, δύνανται να επηρεάσουν σημαντικά, σε τοπικό επίπεδο, εδραίους οργανισμούς, διαταράσσοντας τη φυσική ισορροπία των οικοσυστημάτων».
www.worldenergynews.gr
